Blok: ‘Achterhoek, Friesland, Drenthe geen krimpgebied’

Minister Stef Blok (Wonen) ziet geen reden om de Achterhoek, Noordoost-Friesland en Oost-Drenthe officieel tot ‘krimpgebied’ te benoemen. Weliswaar daalt en vergrijst de bevolking in deze gebieden, maar niet hard genoeg voor de criteria die Blok heeft vastgesteld voor krimpregio’s. Dat blijven er drie: Parkstad Limburg, de Eemsdelta in Groningen en Zeeuws-Vlaanderen.

Pleidooi voor krimpgebied

De drie gebieden in noordoost Nederland horen wel bij de zestien anticipeergebieden, de regio’s die nu al rekening moeten houden met leefbaarheidsproblemen die ontstaan door krimp en vergrijzing. PvdA-kamerlid Albert de Vries had er in zijn initiatiefnota “Regionale verschillen; omgaan met krimp” voor gepleit om een stap verder te gaan en er officiële krimpregio’s van te maken. Volgens hem horen ze in die categorie thuis. “In de betreffende regio’s is de bewustwording dat rekening gehouden moet worden met bevolkingsdaling ver op gang en wil men graag een officiële krimpregio worden om optimaal te kunnen anticiperen op de demografische ontwikkelingen.”

Criteria vaag

Minister Blok gaat daar in zijn reactie op de initiatiefnota niet op in. Wel reageert hij op de constatering van De Vries dat de criteria voor krimpregio’s ‘vaag’ zijn en niet gekwantificeerd. Dat heeft de minister in zijn reactie alsnog gedaan. Voor krimpregio’s moet gelden dat hun bevolking dit jaar is gedaald ten opzichte van eerdere jaren, dat de verwachte bevolkingsdaling tot 2040 minstens 12,5 procent is en de verwachte huishoudensdaling minstens 5 procent. De genoemde drie regio’s komen niet aan deze cijfers.

Uitdagingen Achterhoek niet verdwenen

Vooral voor de Achterhoek geldt dat de prognoses niet veel schelen met die van bijvoorbeeld Zeeuws-Vlaanderen, wèl officieel krimpgebied. Provincie Gelderland reageert dan ook kritisch. Joke van der Schaaf, woordvoerder van gedeputeerde Josan Meijers: ‘De criteria voor het toegekend krijgen van de status krimpregio zijn aangescherpt, maar daarmee zijn de krimpgerelateerde uitdagingen waar de Achterhoek voor staat natuurlijk niet verdwenen.’ De provincie rekent dan ook op de blijvende steun van het ministerie van BZK om deze uitdagingen aan te pakken, stelt Van der Schaaf.

Extra geld gemeentefonds 

Het predicaat krimpgebied biedt de regio voordelen. Zo komen de betreffende gemeenten in aanmerking voor extra geld uit het gemeentefonds. Overigens is de huidige krimpmaatstaf in het gemeentefonds tijdelijk (tot en met 2015) en wordt later dit geëvalueerd. Het is nog de vraag of krimpgebieden daadwerkelijk extra kosten maken en of dus de extra bijdrage overeind blijft. Voor krimpregio’s is er ook extra begeleiding vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK). Met de krimpregio’s in Groningen, Limburg en Zeeland zijn in 2012 bijvoorbeeld afspraken gemaakt over acties die gemeenten, provincies en rijk samen ondernemen.

Friesland: positief

Provincie Drenthe maakt zich geen zorgen over het besluit van Blok. ‘Wij begrijpen dat er feitelijk niks verandert in de status en positie van de anticipeerregio Oost-Drenthe. Vanuit de provincie bestaat er ook niet de ambitie om tot het rijtje ‘topkrimpregio’s’ te behoren’, aldus woordvoerder Bart Raaijmakers namens de provincie. De provincie Friesland beschouwt de brief van Blok zelfs als goed nieuws, zegt woordvoerster Else van der Meer. ‘Het betekent ook dat in Noordoost-Friesland de gevolgen van de krimp nog meevallen, zoals leegstand en verlies van banen en voorzieningen. We anticiperen daar wel op, om te voorkomen dat we in de toekomst alsnog topkrimpgebied worden.’