Mogelijk VOG-verplichting in strijd tegen paspoortfraude

Staatssecretaris Van Huffelen (Digitalisering, D66) onderzoekt verschillende manieren om identiteitsfraude met paspoorten tegen te gaan. Zo overweegt ze uitgevende organisaties, waaronder gemeenten, te verplichten te vragen om een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) bij het aannemen van nieuw personeel.

Passende regelgeving

Het hangt nu nog van de organisatie af of er om een VOG wordt gevraagd. Van Huffelen raadt hen aan ‘de VOG altijd onderdeel van hun aannamebeleid te maken’ en kijkt of het met ‘passende regelgeving’ is verplichten. Andere maatregelen waar de staatssecretaris aan denkt zijn een meldplicht voor verdwenen paspoorten en een nauwkeurige administratie van de paspoorten die in een kluis worden bewaard. ‘Ik onderzoek of verplichting van de maatregelen mogelijk en nodig is.’

Zware criminelen

In juli bleek dat tientallen corrupte ambtenaren valse paspoorten aan criminelen leveren. Het gaat om een beperkt aantal, maar het is een structureel probleem. ‘Duidelijk is dat ons reisdocumentenstelsel robuust is en onze paspoorten van hoge kwaliteit’, verzekert Van Huffelen, maar ze vindt het zorgelijk dat ‘dat zware criminelen met kennis van binnenuit op oneigenlijke gronden paspoorten en ID-kaarten kunnen verkrijgen’. 

Functiescheiding afdwingen

Het toezicht moet volgens de staatssecretaris scherper, oftewel inhoudelijker en minder vrijblijvend. ‘Daarvoor zal ik aanpassing van wet- en regelgeving voorstellen.’ Ze wil ook functiescheiding afdwingen, zodat elke medewerker het eigen account moet gebruiken. Voor sommige kleine gemeentekantoren zal dit onwerkbaar zijn en daarvoor zullen uitzonderingen mogelijk zijn, maar die worden tot een minimum beperkt. Voor het einde van het jaar zal Van Huffelen, in overleg met de uitgevende instanties, besluiten hoe functiescheiding kan worden afgedwongen.

Leveranciers

Ook zijn er gesprekken en voorlichting geweest met afdelingen burgerzaken. Met leveranciers wordt er gezocht naar technische manieren om de fraude tegen te gaan: ‘In een gesprek met leveranciers, die gemeenten voorzien van ondersteunende systemen en kennis, is gezocht naar mogelijkheden die op het vlak van ondersteunende systemen van de gemeenten zelf liggen.’

Onderzoek

Opvallend genoeg blijkt uit lopend onderzoek dat bij een kwart van de paspoortaanvragen van de procedure wordt afgeweken. Het zijn niet altijd fouten: ‘Zo is bijvoorbeeld het ’s nachts registreren van uitgegeven paspoorten een gevolg van ict-systemen die dan gegevens verwerken.’ Er zijn natuurlijk vermoedens dat sommige procedurefouten bewust zijn gemaakt, maar hoe dat zit is nog niet duidelijk. ‘Het onderzoek zal eind dit jaar gereed zijn en leiden tot verbetermaatregelen in procedures en aandachtspunten voor voorlichting. De steekproef wordt bovendien uitgebreid naar alle gemeenten.’