Gedrag nekt Groningse re-integratiecoach

De gemeente Groningen mag het contract met een re-integratiecoach ontbinden, omdat deze met zijn houding en gedrag voor grote onrust heeft gezorgd binnen de gemeente en dat escalerend heeft uitgepakt. Dat bepaalde de rechtbank Noord-Nederland. De coach krijgt wel een transitievergoeding.

Onmogelijk

De Groningse gemeentesecretaris Christien Bronda liet een maand geleden tijdens het kort geding weten dat een terugkeer van de coach ‘onmogelijk’ is, meldde RTV Noord destijds. Ze noemde het ‘onbespreekbaar’, omdat medewerkers in de organisatie ‘bang’ zouden zijn voor hem. Veel mensen zouden zijn lastiggevallen door de coach, zowel op als buiten het werk. Ook een wethouder zou zijn lastiggevallen. ‘Ik heb zelf ook wel eens over mijn schouder gekeken.’

Bek houden

Uit het vonnis van de Groningse rechtbank blijkt dat er een lange aanloop is geweest tot aan het kort geding. Al in 2020 heeft de coach een geluidsopname in zijn bezit van een gesprek tussen twee medewerkers van de gemeente met daarin ‘mogelijk discriminatoire uitlatingen’, die hij aan collega’s en raadsleden heeft laten horen, maar weigerde te delen met een onderzoeksbureau. In het vonnis staat een transcriptie van het gesprek, waarin een medewerker de gemeentesecretaris zou citeren: ‘Oe Marokkanen, ja altijd gezeik, komt nooit goed. Hij naar stadsbeheer, zij naar uuuh…. en je moet ze er onder een leidinggevende geven die zegt, en die zegt bek houden, bek houden, bek houden. Zo’n leidinggevende moet je erop zetten.’

Onderzoek

Tijdens een gesprek met de gemeentesecretaris in oktober 2021 laat de gemeente aan de coach weten dat zij een extern onderzoek wil laten uitvoeren naar de vermeende discriminatie, waaronder de geluidsopname. De coach wil de opname echter niet delen. In november wordt hem medegedeeld dat de externe organisatie De Vertrouwenspersoon een onderzoek naar discriminatie en pestgedrag zal uitvoeren. De coach heeft echter twijfels over de onafhankelijkheid van het bureau en van de onderzoeksvraag en wil zijn gegevens niet delen met het bureau. De gemeente deelt mee dat zij de melding van een misstand formeel zal sluiten als de coach niet meewerkt aan het externe onderzoek.

Gons

Het onderzoeksbureau kwam op 10 maart 2022 met haar conclusies. Volgens het bureau had de coach door zijn grieven niet via de formele meldingskanalen te delen, maar bij anderen, een ‘gons’ veroorzaakt, waardoor het instellen van objectief, onafhankelijk onderzoek ‘welhaast onvermijdelijk’ werd. Ook heeft hij zijn signaal van vermeend discriminerend of pestgedrag nooit geconcretiseerd en waren zijn bezwaren tegen het onderzoek ‘niet steekhoudend’. Er was dan ook geen aanleiding om breder onderzoek te doen. Over de geluidsopname, waarin een medewerker de gemeentesecretaris parafraseert, zeggen de onderzoekers dat er geen enkele aanleiding is om aan te nemen dat zij hier ‘discriminatoire intenties’ bij had.

Bedreigend

Het vonnis maakt ook melding van een ontmoeting op straat tussen de coach en een wethouder op verkiezingsdag. De wethouder merkte dat de coach hem volgde. ‘Dat gaf mij een onprettig en ongemakkelijk gevoel.’ Het leidde niettemin tot een gesprek van een half uur. Toen de echtgenote van de wethouder langsfietste leek de coach geen andere inmenging te willen en ‘gaf geen ruimte om naderbij te komen’. ‘Ik vond deze actie vrij ongepast en bedreigend. Ook mijn echtgenote vond het een vervelende en bedreigende ervaring.’

Kantonrechter

Op 22 april 2022 stelde de gemeente voor te komen tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden, maar die regeling kwam niet tot stand. Zo kwam de zaak voor bij de kantonrechter. Die stelt onder meer vast dat niet is gebleken dat de gemeente hem bewust in strijd met de waarheid heeft voorgelicht. Ook is niet gebleken dat het ontbindingsverzoek is ingediend vanwege de ziekte van de coach of vanwege zijn activiteiten voor de ondernemingsraad, ‘omdat het aankaarten van een misstand hem niet wordt verweten, maar enkel zijn houding en gedrag in dat kader.’ Verder is niet komen vast te staan dat aan het ontbindingsverzoek een discriminatoire reden ten grondslag ligt.

Zeer kwetsend

De kantonrechter vindt dat de uitlatingen die te horen zijn op de geluidsopname als zeer kwetsend kunnen worden ervaren en acht het begrijpelijk dat een medewerker die deze uitlatingen ter ore komt daarvan melding doet, en dat vervolgens van een werkgever verwacht mag worden dat naar aanleiding van een melding actie wordt ondernomen. Maar de coach heeft lange tijd enkel een signaal afgegeven van misstanden in de vorm van discriminatie en heeft dit na meerdere verzoeken vanuit de gemeente niet concreet gemaakt. De rechter acht het onaannemelijk dat de coach niet wist welke wegen hij moest bewandelen, aangezien hij wel wethouder(s), raadsleden en de burgemeester kon bereiken.

Escalerend

De rechter begrijpt niet waarom personen die op de geluidsopname zijn te horen of worden geciteerd de opname niet te horen krijgen en waarom de coach niet wenste mee te werken aan het onderzoek. Hij kon niet onderbouwen waarom hij vond dat het bureau niet onafhankelijk zou zijn. Meerdere benaderde mensen hebben zich onprettig en zelfs geïntimideerd gevoeld door de wijze waarop de coach het contact met hen aanging. Die benadrukt dat dit een ‘subjectieve beleving’ is, maar de kantonrechter stelt vast dat het een gevoel is dat door meerdere mensen wordt gedeeld zoals blijkt uit de door de gemeente in het geding gebrachte verklaringen. De kantonrechter vindt het zeer aannemelijk dat het handelen van de coach voor grote onrust binnen de gemeente heeft gezorgd en escalerend heeft uitgepakt.

Ontbinding

Ongetwijfeld wilde de coach de uitlatingen op de geluidsopname uit goede intenties aankaarten, maar de wijze waarop hij dit langere tijd heeft gedaan is als zodanig verwijtbaar handelen/nalaten aan te merken dat van de gemeente niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortduren. Daarmee is er een redelijke grond voor ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Dat zal gebeuren per 1 december 2022. Omdat niet is komen vast te staan dat de coach jegens de gemeente ernstig verwijtbaar heeft gehandeld, dient de gemeente een transitievergoeding te voldoen van bijna 8000 euro. Aangezien aan de kant van de gemeente ook geen sprake is van ernstige verwijtbaarheid hoeft deze niet de ‘billijke vergoeding’ van bijna 145.000 euro te betalen aan de coach.

Correctie

In een eerdere versie van dit artikel stond dat de coach in 2020 een geluidsopname zou hebben gemaakt van een gesprek tussen twee medewerkers van de gemeente. Dat heeft de rechter echter niet vastgesteld. Daarom is de tekst gewijzigd in: 'Al in 2020 heeft de coach een geluidsopname in zijn bezit van een gesprek... etc'.