‘Bescherm havens tegen Chinese invloed’

Europese havens moeten worden beschermd tegen Chinese invloed. Dat vindt de CDA-Europarlementariër Tom Berendsen. Hij roept op tot een Europese strategie om de havens – die in Nederland meestal gemeenten als aandeelhouder hebben – Europees te houden en een betere concurrentiepositie te geven.

Controle

Berendsen die dinsdagavond in het Europees Parlement zijn rapport over de havens presenteert: ‘Onze havens zijn publiek belang. Ze zijn de poort naar Europa, maar we geven China de sleutels. We moeten Chinese inmenging in onze Europese kritieke infrastructuur tegengaan. Dit rapport roept op de controle terug te nemen en onze marktpositie te versterken.’ Berendsen vindt dat zijn rapport past bij die zorgen en bij een volwassen geopolitiek van de Europese Unie.

Zijderoute

Berendsen: ‘De agenda van China is duidelijk; namelijk de dominante factor worden in de wereld. Twee derde van de containerterminalcapaciteit in de Rotterdamse haven is in handen van bedrijven uit China en Hongkong. Als het aan China ligt, is de haven straks niet meer de poort naar Europa, maar het eindpunt van de nieuwe Chinese Zijderoute. Europa is daar te lang naïef in geweest.’

Staatssteun

En dat is hoog tijd, vinden veel actoren in de Europese Unie. Zorgen over ondoorzichtige staatssteun door China die de Europese concurrentiepositie ondergraaft, zijn er al langer. De haven van Piraeus is inmiddels al helemaal in Chinese handen. Waar veel lidstaten het Chinese telecombedrijf Huawei in de ban doen, zijn in Cyprus alle 5G-netwerken van Chinese eigenaren.

Sabotage

Voor de havens moet dat dus worden voorkomen, meent Berendsen. ‘Zonder de havens kun je niet werken aan industrie, economie en energie infrastructuur van de toekomst. Als je geen controle meer hebt over je eigen havens, kan Europa worden lamgelegd door buitenlandse mogendheden. Kijk maar wat de Russen deden met de gasleiding. Afhankelijkheid kan tegen je worden gebruikt.’

En ook de spanningen om Taiwan baren zorgen. ‘Veiligheidsdiensten waarschuwen voor de risico’s van spionage, sabotage en economische afhankelijkheid door buitenlandse inmenging. Stel dat de situatie in Taiwan ontspoort, en Europa neemt stelling, als dat China niet bevalt kunnen ze zo de haven saboteren of platleggen of tegen ons gebruiken. Hoe kom je dan aan je grondstoffen, energie en spullen?’

Waterbed

Zijn rapport is volgens hem ook een aanzet om de havens meer perspectief te geven. De concurrentie tussen Rotterdam en bijvoorbeeld Antwerpen is moordend met een race naar de bodem qua prijs. Berendsen: ‘Je ziet nu een waterbed effect. Als de ene haven de deal niet pakt, doet de andere het wel. Havens beconcurreren elkaar om de beste deals en maken elkaar daarmee zwakker. China kan de EU-havens langzaam uit elkaar spelen. De EU moet concurreren met China. Een Europese Unie die geopolitiek volwassen wordt, hoort zichzelf vooral zo min mogelijk kwetsbaar te maken. Dat kan alleen door samen te werken.´

Berendsen wil dat er toezicht komt op buitenlandse investeringen. ‘Daarnaast moet er een noodknop komen om vreemde machten uit de havens te zetten wanneer zij kritieke infrastructuur tegen ons gebruiken, bijvoorbeeld als drukmiddel.’

Meer groen

Ook PvdA-Europarlementariër Vera Tax wil een rem op buitenlandse invloed op de havens. Tax: ‘We moeten een herhaling van wat er gebeurd is met de haven van Piraeus te alle tijden voorkomen.’ De Chinese invloed werpt serieuze vragen op over cyberveiligheid, stabiliteit van onze waardeketen en de veiligheid van aanverwante infrastructuur zoals die voor de energievoorziening en telecommunicatie, meent zij.

Ze pleit ook voor meer groen en sociaal beleid. ‘Het gaat het ook om de sociale-economische rol die havens hebben in de lokale economie. De belangen van havenarbeiders staan op het spel, net als de relatie tussen de haven en de stad waar de haven in ligt. Onze havenstrategie moet er dus op gericht zijn om zowel de kritieke infrastructuur in eigen handen te houden als het voor havens mogelijk te maken om genoeg investeringen aan te trekken voor de broodnodige (groene) innovatie.’