Zinloze scenario’s

Ten eerste omdat het altijd moeilijk is om de toekomst te voorspellen. Was dat de afgelopen jaren een reden om allerlei scenario’s te ontwikkelen voor de raming van over twee jaar? Nee. Was het een probleem dat de voorspelling van een jaar geleden al snel in de prullenbak kon? Nee, je past gewoon de raming aan.

Ten tweede omdat niet duidelijk is hoeveel scenario’s je moet opstellen. Vier is te veel. Drie scenario’s dan? Dat is niet slim. Mensen gaan dan altijd uit van het middelste scenario, want dat is niet te somber en niet te optimistisch. Twee scenario’s dan? Ook niet handig. Mensen verwachten dan dat ze precies in het midden uitkomen. Maar één scenario? Dat heet opeens geen scenario meer, maar een toekomstvoorspelling.

Ten derde omdat het zinloos is allerlei scenario’s op te stellen. Wat heb je bijvoorbeeld aan de drie scenario’s dat het met Kerstmis 10 graden gaat vriezen, dat het rond het nulpunt zal zijn, of dat het lenteachtig aanvoelt? Helemaal niets. Je kunt er je kerstvakantie niet op plannen. Even zinloos is het om enkele scenario’s op te stellen voor de financiële situatie vanaf 2012.

Ten vierde omdat die scenario’s het zicht op de werkelijke ontwikkeling vertroebelen. Als de werkelijkheid iets gunstiger uitvalt dan het meest pessimistische scenario, dan heerst er toch een gevoel van opluchting: het had zoveel erger gekund. Dieopluchting overheerst dan boven het inzicht dat er enorm is gekort.

Ten vijfde omdat de gemeenten en provincies niet alleen de toekomst moeten voorspellen, maar vooral moeten onderhandelen met het Rijk over hun inkomsten vanaf 2012. En daarbij is het niet handig als allerlei gemeenten en provincies al doemscenario’s hebben ontwikkeld. Het Rijk kan dan rustig verwijzen naar al die doemscenario’s en de oplossingen die daarvoor zijn aangedragen, om zo aan te tonen dat een enorme korting op de budgetten in 2012 verantwoord zou zijn. Er mag dus geen pessimistisch scenario zijn.

Ten zesde omdat er in maart verkiezingen zijn. Je trekt meer kiezers als je uitgaat van een zonnig scenario, want dan kun je meer mooie dingen beloven en hoef je minder slecht nieuws aan te kondigen. Als er meerdere scenario’s zijn, is de verleiding voor politieke partijen wel erg groot om het meest optimistische te kiezen. Er mag dus geen optimistisch scenario zijn.

En ten zevende omdat gemeenten hun tijd niet moeten verdoen aan het opstellen van scenario’s. Ga gewoon kijken hoe je kunt bezuinigen, dat is veel zinvoller. Het opstellen van scenario’s is ambtelijke bezigheidstherapie. Het is een speeltje voor bangerds die niet durven te voorspellen. Gemeenten en provincies moeten geen scenario’s opstellen, ze moeten gewoon een toekomstvoorspelling maken.