Grote stapel bierviltjes

De barman snapt het. Nu. Na het drie keer nagerekend te hebben op de achterkant van een bierviltje. Hij krijgt van de cafébaas geld uit de salarispot van het café en uit de fooienpot. Beide potten waren vierduizend euro. Van de salarispot van het café kreeg de barman de helft; de andere helft hield de café-eigenaar zelf. Van de fooienpot kreeg de barman driekwart. Maar de barman klaagde dat hij zo slechts vijfduizend euro kreeg; de café-eigenaar kreeg zonder te werken de overige drieduizend euro.

Ze maakten een nieuwe afspraak. De barman zou een groter deel van de salarispot krijgen, namelijk 55 procent in plaats van de helft. Ook zou hij een groter deel van de fooien pot krijgen, namelijk 80 procent in plaats van 75 procent. Verder zou de salarispot met de helft stijgen, van vierduizend euro naar zesduizend euro.

Een fantastische deal voor de barman? Nee, want door de hogere salarispot nam de fooienpot af tot tweeduizend euro. Uiteindelijk krijgt de barman met deze nieuwe afspraak 4.900 euro, dus honderd euro minder dan eerst.

Het gemeentefonds werkt zo ook. Als een gemeente bij de herverdeling van elk onderdeel van het gemeentefonds een groter aandeel krijgt, kan zij in totaal toch minder geld krijgen. Dat komt omdat er minder gemeentefondsgeld wordt verdeeld voor de bijstand en het minimabeleid en voor cultuur, en meer geld voor veiligheid en volkshuisvesting. De grote gemeenten balen nog steeds van die keus, want het kost ze vele tientallen miljoenen euro per jaar.

Het is zelfs nog vreemder. Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken heeft besloten om de nieuwe verdeling van het gemeentefonds niet in één keer in te voeren, maar in drie delen. Het eerste deel is dit jaar hervedeeld, het tweede deel wordt volgend jaar herverdeeld, en het derde deel wordt pas per 2017 herverdeeld. Sommige delen van het gemeentefonds groeien daarbij, andere worden kleiner.

Het blijkt van de volgorde van de herverdeling van die drie delen af te hangen hoeveel elke gemeente uiteindelijk krijgt. Om dat te snappen is een heel grote stapel bierviltjes nodig. Om dat logisch te vinden is meer nodig, minstens zeven glazen whisky. Wat nooit zal verdwijnen, is het gevoel dat er iets mis is met deze uitkomst.