Tekort Pwet: ‘Doelen aanpassen of geld erbij’

370 miljoen
Daar waar gemeenten vaak geld over hebben op de budgetten voor de Wmo en Jeugdzorg, is er op het onderdeel Werk een groot tekort: 370 miljoen euro gezamenlijk. ‘De cijfers bevestigen wat de VNG al langer zegt’, Aldus Arjan Vliegenthart (SP), wethouder Werk en Inkomen in Amsterdam en voorzitter van de gelijknamige commissie van de VNG. ‘Met deze decentralisatie zijn er veel bevoegdheden en verantwoordelijkheden naar gemeenten geschoven, maar er is gewoon niet genoeg geld.’ Volgens Vliegenthart zijn gemeenten voor een deel slachtoffer van hun eigen succes, zoals in de sociale werkvoorziening. ‘Het tekort bij de Sw komt omdat gemeenten in staat zijn mensen langer aan het werk te houden. Dat is dus onze taak en die voeren we goed uit. Maar het gevolg is dat de Sw minder snel afbouwt dan staatssecretaris Klijnsma had berekend. En dus ontstaan er tekorten.’ Volgens Vliegenthart is er tot 2020 een tekort van in totaal 180 miljoen euro, alleen al voor de lonen in de Sw.

Put your money...

Vliegenthart noemt het voorbeeld illustrerend voor hoe de staatssecretaris omgaat met gemeenten: Er worden veel taken en verantwoordelijkheden gegeven, verwachtingen geschept en eisen gesteld aan gemeenten, maar het geld ontbreekt. ‘Als Klijnsma dit allemaal echt wil, dan zeg ik “put your money where your mouth is”. Dan moet er dus geld bij’, aldus Vliegenthart. Hij heeft er weinig vertrouwen in dat het nieuwe verdeelmodel van het bijstandbudget tot verbetering leidt. ‘De arbeidsmarkt trekt aan, de economie herstelt, maar de bijstand neemt nog steeds toe. Den Haag is veel te optimistisch daarover, dat hebben we ook het afgelopen jaar gezien toen de cijfers een aantal keren zijn bijgesteld. Dat zal ook volgend jaar weer moeten. Daarom zou Klijnsma nu eerlijk moeten zijn, want het is van tweeën één. Als ze wil dat gemeenten de doelen bereiken dan moet er geld bij, komt dat er niet dan zou ze publiekelijk de doelen die ze aan gemeenten stelt bij moeten stellen.’

Beschut
Ook vanuit Tilburg klinkt kritiek. Volgens wethouder Eric de Ridder (CDA, werk en inkomen) worden gemeenten gedwongen keuzes te die rechtstreeks ten koste gaan van de inwoners en hun kansen om zinvol te participeren. Hij doelt dan vooral op de verpichting die gemeenten volgend jaar krijgen opgelegd om beschut werk in te richten voor de allerzwaksten op de arbeidsmarkt. ‘Gemeenten worden door het rijk nauwelijks nog in staat gesteld de gedecentraliseerde taken en verantwoordelijkheden waar te maken’ aldus De Ridder. ‘Zo wordt de decentralisatie onrecht aangedaan door de wens om beschut werk te verplichten, en wordt een aangetoond en onderkend tekort op de uitvoering SW niet gecorrigeerd.’

 
Met instemming van de VNG

Staatssecretaris Jetta Klijnsma laat in een reactie weten dat gemeenten vrijheid hebben het budget voor het sociale domein naar eigen inzicht uit te geven. Ze wijst daarbij op de toestemming die de VNG daarvoor gegeven heeft. ‘Je ziet aan de door CBS gepresenteerde cijfers dat gemeenten binnen het totale budget voor het sociale domein, dat met de instemming van de VNG volledig is ‘ontschot’, inderdaad eigen keuzes maken. In de brieven hierover aan de Tweede Kamer is aangekondigd dat nader onderzoek zal worden uitgevoerd om een beter beeld en duiding te krijgen van de cijfers. Dat geldt ook voor de cijfers op het terrein van Werk en Inkomen.’ Klijnsma wacht dit onderzoek af.