Stijging onroerendezaakbelasting blijft binnen de perken

De stijging van onroerendezaakbelasting (ozb) blijft dit jaar onder de door het rijk toegestane norm van 3,75 procent. De provinciale toezichthouders leiden dat af uit de verschillen in ozb-opbrengst tussen 2007 en 2008. Van staatssecretaris Bijleveld van Binnenlandse Zaken mag de opbrengst van de belangrijkste gemeentelijke belasting niet boven een vastgesteld plafond uitkomen.

Gemeenten zijn vanaf 1 januari weer vrij om de tarieven in vrijheid te bepalen, zolang het totaal van de extra ozb-opbrengst van alle gemeenten maar onder het vastgestelde maximum van 3,75 procent blijft. Het kabinet wil op die manier greep houden op de collectieve lastendruk. In Noord-Brabant ligt de gemiddelde ozb-stijging volgens de provincie 'een fractie' boven de macronorm van 3,75 procent. 'Maar de stijging blijft onder de vier procent', licht een ambtenaar in het Bossche provinciehuis toe. De Utrechtse gemeenten blijven met 3,25 procent keurig onder de norm. Wel zijn er volgens toezichtsambtenaar Rien van der Plaat grote verschillen tussen gemeenten. 'Vianen laat haar tarieven flink stijgen (29 procent/red.), maar die zat dan ook laag. Nu zit de gemeente op het provinciale gemiddelde', zegt hij.

Een aantal provincies, waaronder Zeeland en Drenthe, had de ozb-gegevens vorige week nog niet verzameld. Volgens Hans Cijsouw (Zeeland) was dat omdat veel gemeentelijke begrotingen pas in de laatste vergadering van het jaar definitief zijn vastgesteld. Compleet of niet, volgens Henk Stiksma - namens de provincie Groningen belast met het financiële toezicht op de gemeenten - valt er ook weinig zinnigs af te leiden uit de gepleegde inventarisatie van de ozb-stijgingen. Zo zijn de opbrengststijgingen niet geschoond van de autonome groei van het aantal woningen - de areaaluitbreiding. 'Corrigeer je daarvoor, wat wel zo eerlijk is, dan kom je qua werkelijke ozb-stijging de helft lager uit', stelt hij.

Ook volgens Flip Huisman, voorzitter van het landelijk vakberaad provinciaal toezicht op de gemeentefinanciën, is conclusies trekken uit de gemaakte inventarisatie - 'het zijn bruto cijfers' - erg lastig. 'Voorlopige berekeningen wijzen in ieder geval uit dat de gemeenten beneden de macronorm blijven. Na 7 januari proberen we met een concreet en betrouwbaar cijfer te komen', aldus Huisman. Bij overschrijding van de macronorm heeft het rijk, zo is afgesproken, het recht in te grijpen. De sanctie is dan dat het rijk minder geld in het gemeentefonds stort. Rijk en provincies hebben afgesproken in de tweede week van januari op ambtelijk niveau te overleggen over de stand van zaken. Een woordvoerster van het ministerie van Binnenlandse Zaken verwacht op grond van de schattingen dat er geen aanleiding zal zijn om in te grijpen. 'Maar zeker weten we dat pas in het voorjaar.'

Artikel 12

Simpelveld is met ingang van 1 januari geen artikel 12-gemeente meer. Na vijf jaar is die Limburgse gemeente van die status verlost. Omdat nog niet alle financiële problemen zijn verdwenen en omdat er onzekerheid bestaat over hoe de beëindiging van de artikel 12-status gaat uitpakken, blijft Simpelveld ook in 2008 onder preventief toezicht van de provincie staan. Het officiële predicaat van armlastige gemeente hebben Boskoop en Lelystad in 2008 nog wel.

Nieuwe artikel 12-gemeenten zijn, zoals in het vorige nummer van Binnenlands Bestuur gemeld, Loppersum (Groningen) en Ouderkerk (Zuid-Holland). Deze vier gemeenten krijgen dit jaar bovenop hun algemene uitkering extra geld van het rijk om de begroting sluitend te krijgen. Hoewel Lelystad al tien jaar geen normale artikel 12-uitkering krijgt en niet meer onder curatele staat van het rijk, is de gemeente formeel nog steeds een artikel 12-gemeente omdat een rijksbijdrage aan de excessieve uitgaven voor onderhoud - die in het verleden aan het gemeentefonds zijn toegevoegd - nog steeds via artikel 12 aan Lelystad worden uitgekeerd.