Schatkistbankieren niet verplicht

Schatkistbankieren wordt gebruiksvriendelijker en meer gepromoot, maar niet verplicht. Daarnaast wordt de regelgeving voor uitgezet geld verscherpt. Dat blijkt uit een vertrouwelijke conceptrapportage van het kabinet in handen van Binnenlands Bestuur. De problemen met IJslandse banktegoeden vormden de aanleiding voor het kabinet om nog eens te kijken of decentrale overheden meer gebruik kunnen maken van schatkistbankieren.

Door geld te lenen en uit te zetten bij de Staat zouden de overheden minder financieel risico lopen. Tot nu toe maken gemeenten en provincies geen gebruik van deze mogelijkheid. Bij schatkistbankieren lopen de geldstromen van de bankierende instelling via het rijk, dat daardoor zelf minder geld hoeft te lenen op de geldmarkt. De mogelijkheid om geld te lenen en weg te zetten bij het ministerie van Financiën bestaat sinds 1996.

Schatkistbankieren is verplicht voor sociale fondsen, agentschappen en rechtspersonen met een wettelijke taak, zoals CBS, politieregio’s en UWV. Zij moeten overtollig geld bij Financiën parkeren en daar ook leningen afsluiten. Enkele tientallen onderwijsinstellingen doen dat ook op vrijwillige basis. In totaal doen ruim 200 instanties aan schatkistbankieren. De meeste decentrale overheden zijn niet bekend met schatkistbankieren; bovendien kunnen gemeenten op dit moment geen geld lenen bij de schatkist.

Parkeren

Om de populariteit van schatkistbankieren bij decentrale overheden te vergroten, stelt het kabinet voor dat gemeenten en provincies voortaan ook geld kunnen lenen bij het rijk - mits de betreffende overheid ook zijn tegoeden bij Financiën parkeert. Daarnaast kunnen overheden hun overtollige geld deels wegzetten bij de schatkist. Dat kan financieel voordeel opleveren omdat er geen commerciële tussenpersoon meer is. Er is ook een nadeel: overheden zijn minder interessant voor commerciële banken, omdat tegoeden elke dag van een commerciële betaalrekening worden afgeschreven naar de schatkist.

De VNG wil geen formele reactie geven op de vertrouwelijke conceptrapportage, omdat die nog veranderingen kan ondergaan. ‘Dat er geen verplichting tot schatkistbankieren zou komen, was al langer bekend’, zegt financieel deskundige Kees Huisman van de VNG. ‘Dat overheden voortaan ook kunnen lenen bij de staat, is logisch. Of het dan aantrekkelijker wordt, moet elke gemeente voor zich beoordelen.’ Als de schatkist geld gaat uitlenen aan de centrale overheden wordt het rijk een directe concurrent van de BNG en de Nederlandse Waterschapsbank.

‘Ik zie de noodzaak niet van lenen bij de schatkist’, zegt directievoorzitter Ron Walkier van de Waterschapsbank, die de vertrouwelijke nota niet heeft gezien. ‘Ik vraag me ook af of dit kan zonder de spelregels te overtreden.’ In de rapportage wordt gesteld dat bij de schatkist alleen ‘simpele’ leningen kunnen worden afgesloten. Voor meer complexe constructies moeten BNG en Waterschapsbank een oplossing bedenken, met geld uit de schatkist. Walkier: ‘Over zo’n intermediaire rol zijn wij nog helemaal niet geïnformeerd.’