Verliezen bouwgrond slaan bres in reserves gemeenten

Verliezen op de grondexploitatie vangen gemeenten op door hun reserves aan te spreken. Die reserves dalen daarom ook gestaag – in 2012 met 7 procent.

Onderzoek naar gevolgen crisis bij grondbedrijven

Dat blijkt uit onderzoek van Deloitte Real Estate Advisory in opdracht van het rijk, de provincies en de gemeenten naar de gevolgen van de financiële crisis bij gemeentelijke grondbedrijven. Gemeenten verliezen volgens de onderzoekers de komende jaren naar verwachting nog tussen de 0,7 en 2,7 miljard euro op hun grond.

700 miljoen euro aan winst verdampt

Uit het onderzoek blijkt dat gemeenten van 2010 tot en met 2012 in totaal 2,6 miljard euro aan verlies op grond hebben gemaakt. Daarbij is nog eens 700 miljoen euro aan winst verdampt. Vorig jaar bedroeg het verlies 1,1 miljard euro. Door de financiële crisis wordt veel minder gebouwd en geven gemeenten minder grond uit dan gepland voor woningbouw en bedrijfsterreinen.

Buffer voor opvangen risico's

Omdat niet alle gemeente beschikken over een specifieke reserve voor hun grondbedrijfsactiviteiten of omdat de reserve grondbedrijf niet toereikend is, worden verliezen in het grondbedrijf gedekt uit de algemene reserve. Die algemene reserve van gemeenten is bedoeld als buffer voor het opvangen van exploitatietekorten en onvoorziene risico’s. In 2012 bedroeg de algemene reserve van alle gemeenten 5,7 miljard euro, exclusief de algemene reserve van Amsterdam en exclusief bestemmingsreserves. Dat is een afname van 7 procent ten opzichte van 2011.

Halvering reserves

Net als in 2011 wordt de daling voor een deel verklaard door een toename van verliezen in het grondbedrijf. De grondbedrijfreserves laten sec een daling zien van 33 procent. Ten opzichte van 2009 zijn die reserves daarmee ongeveer gehalveerd. Waren de door gemeenten zelf gerapporteerde risico’s een aantal jaren geleden grofweg een derde van de algemene reserve, inmiddels bedragen de risico’s uit de grondexploitaties al de helft daarvan. De risico’s op grondexploitaties zijn toegenomen vanwege onzekerheid in de markt, een afname in de vraag naar nieuwbouwwoningen en dalende grondprijzen.

Lees het hele verhaal deze week in Binnenlands Bestuur nr. 1 (17/1)