Accountant PwC gaat voor de grotere klant

PwC trekt zich als accountant naar eigen zeggen allerminst terug uit de gemeentelijke markt. Wel is er een duidelijke voorkeur voor grotere klanten. ‘We groeien in de top 50’, zegt PwC-partner Martine Koedijk.

In 2016 en 2017 gonsde het in heel het land dat steeds meer gemeenten moeite hadden met het vinden van een accountant. De reden: de grotere kantoren als Deloitte, EY en PwC maakten een terugtrekkende beweging. Als redenen voor het afstoten van kleinere klanten noemden de grote drie met name de hogere controle-eisen en het nijpende personeelstekort. Geen gemeente heeft echter zonder accountant gezeten. Deels doordat kleine en middelgrote accountantskantoren de plaats van grotere hebben ingenomen, deels omdat nieuwkomers zich op de gemeentemarkt zijn gaan wagen. ‘En wij zijn dus niet weg!’, benadrukt Koedijk.

Economische crisis

Met de positie die PwC in het veld inneemt, is wel wat gebeurd. ‘We zijn de laatste jaren in de categorie grote klanten – de top 50 – gegroeid van 10 naar 14. In totaal hebben we nu nog 29 gemeenten onder de decentrale overheden.’ In 2014 controleerde PwC nog 46 gemeenten. De meerderheid valt nu dus in de categorie groot. Dat is volgens haar de resultante van ‘een zoektocht naar klanten die beter bij ons passen omdat ze waarde hechten aan een strenge controle en verbetering van hun interne beheersing.’

Die zoektocht begon ongeveer na de invoering van de grote decentralisaties in het sociaal domein in 2015. Dat leidde tot veel extra controles – meerwerk – bij gemeenten, zonder dat daar goede financiële afspraken over waren wie daarvoor moest opdraaien. Er speelde uiteraard meer, een cocktail aan dingen eigenlijk, met als ingrediënten de economische crisis en de problemen van gemeenten met hun grondexploitatie.

Meer werk

Maar al bij al vormden de problemen met de administratie van het sociaal domein wel degelijk het hoofdbestanddeel. Het gemopper en geklaag daarover was niet van de lucht, niet in de laatste plaats bij de klanten. Zij vonden dat hen door de accountant het hemd van het lijf werd gevraagd waar het om de verantwoording van de zorguitgaven ging. De zware controle-eisen joegen hen bovendien op kosten, zo was het verwijt. En dat niet alleen: ambtenaren zouden er vijf keer zo veel werk aan hebben, zo luidde althans de klacht uit de Utrechtse gemeente Leusden.

Frustratie

Koedijk snapt de frustratie bij de klant over verzwaarde controle-eisen. Dat wil zeggen, deels. ‘Als wij als accountant extra controles willen, is dat vaak een teken dat er iets niet goed zit. Dan is bijvoorbeeld de interne auditfunctie of interne beheersing niet helemaal op orde’, zegt ze.

Menig gemeente was na de decentralisaties niet in control. Het moeilijkst hadden ze het op terrein van de jeugdzorg. ‘Met Wmo-taken hadden gemeenten al ervaring. Maar jeugd was totaal nieuw voor ze. Dat moest helemaal worden ingericht.’ Daarbij komt dat verantwoording bij veel gemeenten in dat eerste jaar nu eenmaal niet de hoogste prioriteit had bij de decentralisatie van het sociaal domein. Continuïteit in het leveren van zorg stond voorop.

Meer controle-uren

Uitzonderingen daargelaten, hebben de meeste gemeenten hun zorgadministratie inmiddels beter op orde. Vooral bij de grotere gemeenten is de interne beheersing beter. Feit is wel dat de PwC-accountants bij minder gemeenten in totaal toch meer controle-uren zijn gaan draaien. Dat heeft veel, zo niet alles te maken met de eerder genoemde decentralisaties in het sociaal domein. Het gezucht en gesteun in de ambtelijke organisatie over de accountantscontroles verstomt daardoor niet snel. In een domein waarin zoveel publiek geld omgaat, zou je het volgens Koedijk echter ook niet minder streng willen moeten hebben. ‘Vooral raadsleden niet. Je wil kunnen zien of de zorg is geleverd en of belastinggeld goed is besteed. Zorg gaat om veel geld en daar heb je als raad veel info voor nodig om bijvoorbeeld te kunnen bijsturen als dat nodig is.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 9 van deze week