Rijk moet gemeentefonds bevriezen

Het rijk moet het gemeentefonds bevriezen op ten minste het huidige begrotingsniveau. Daar dringen elf Gelderse gemeenten ‘met klem’ op aan bij minister Raymond Knops van Binnenlandse Zaken. Ook moet duidelijkheid worden gegeven over compensatie voor gemeenten voor de extra kosten die zij vanwege de coronacrisis maken.

Eerste stap

Met de bevriezing van het gemeentefonds zijn de ‘bekostigingsproblemen van gemeenten niet opgelost, maar het is een noodzakelijke eerste stap in de huidige situatie’, zo schrijven de colleges van de elf Gelderse gemeenten in hun brief aan Knops. Bevriezing van het gemeentefonds voorkomt dat gemeenten over het lopende begrotingsjaar met een tekort worden geconfronteerd, veroorzaakt door de systematiek van het gemeentefonds. ‘Veel gemeenten in onze regio hebben onvoldoende reserves om dat op te vangen. Het gevolg zal opnieuw bezuinigingen betekenen, wat de meest kwetsbaren in onze gemeente raakt. Bijvoorbeeld op het gebied van Wmo en jeugdzorg’, waarschuwen de elf gemeenten.

Trap-op, trap-af

De extra uitgaven die het rijk nu maakt in het kader van de coronacrisis tellen niet mee voor de zogeheten ‘trap-op, trap-af’-systematiek. Normaliter leiden hogere rijksuitgaven automatisch tot meer geld voor gemeenten en onderbesteding door het rijk tot een lager accres. Minister Wopke Hoekstra van Financiën heeft gemeenten recent laten weten dat deze systematiek niet geldt voor de ‘corona-uitgaven’. Dat vinden de Gelderse gemeenten aan een kant begrijpelijk, maar tekenen daar tegelijkertijd bij aan dat de onderbesteding door het rijk de afgelopen jaren niet zijn gecorrigeerd. Mede daardoor zijn gemeenten in financiële problemen gekomen. De Gelderse gemeenten vrezen bovendien dat er vanwege de crisis in bepaalde domeinen sprake zal zijn van onderbesteding door het rijk. 

Extra kosten

Naast de bevriezing van het gemeentefonds dringen de gemeenten erop aan snel duidelijkheid te geven over compensatie van de extra kosten die gemeenten in deze coronacrisis maken, zoals voor kinderopvang en handhaving. Het voorschot zoals gemeenten die hebben gekregen voor de uitvoering van de Tozo-regeling zou wat de Gelderse gemeenten een goede oplossing zijn. Voor de uitvoering van die inkomensondersteuning voor zzp’ers (Tozo) hebben gemeenten een voorschot gekregen van 250 miljoen euro. Ook is afgesproken dat gemeenten de kosten om de aanvragen te verwerken en uit te keren volledig vergoed krijgen van het rijk.