Meeste extra geld provincies naar verkeer en vervoer

Waar investeren provincies de komende jaren extra in? Berenschot analyseerde de coalitieakkoorden om daar achter te komen. En ook of het middenbestuur meewerkt aan gedwongen onteigening van piekbelasters.

Openbaar Vervoer

Provincies gaan in hun coalitieakkoorden verschillend om met de financiële doorrekening daarvan. Zeven provincies hebben een doorgerekend akkoord, vijf provincies laten de doorrekening in een later stadium doen. De onderzoekers hebben zich bij het maken van een financiële analyse beperkt tot gesloten akkoorden die een financiële paragraaf bevatten. De meeste middelen – 295 miljoen euro – gaan naar Verkeer en Vervoer. Een derde daarvan heeft Openbaar Vervoer als bestemming, de rest vloeit naar wegen en vaarwegen. Ook voor Regionale Economie wordt met bijna 190 miljoen euro relatief veel geld vrijgemaakt. Een groot deel daarvan – 70 miljoen euro – is beschikbaar voor wat onder de noemer agrarische aangelegenheden valt.

Stikstof

Groene thema’s blijken het eveneens goed te doen. Zo is energietransitie bijvoorbeeld – onderdeel van milieu – goed voor 156 miljoen. Voor natuur (inclusief de aanpak van stikstof) ligt 85 miljoen op de plank. Het exacte bedrag dat naar de stikstofaanpak gaat is volgens de Berenschot-onderzoekers echter niet precies te becijferen.

Cultuur

Na jaren van focus op kerntaken gaan provincies hun taken weer ruimer interpreteren. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het uittrekken van extra middelen voor beleidsvrije taakgebieden cultuur en maatschappij. Beleidsvrij wil zeggen dat provincies zelf kunnen bepalen hoeveel middelen ze er voor over hebben. Voor cultuur wordt ruim 84 miljoen extra uitgetrokken, voor maatschappij zelfs 115 miljoen euro. Drenthe, Zeeland, Limburg en Fryslân geven aan het beleidsvrije veld maatschappij per inwoner gemiddeld veel meer uit (17,50 euro per inwoner) dan Noord-Holland, Zuid-Holland, Brabant en Utrecht. Die laatste drie houden het bij 2 euro per inwoner. In de akkoorden zit dus veel extra geld voor cultuur. Dat komt echter voor rekening van slechts drie provincies: Fryslân, Limburg en Utrecht.

Aanpak piekbelasters

Een van de vraagstukken in de transitie van het landelijk gebied is of (vee)boeren verplicht worden om hun bedrijf te verkopen als ze tot de piekbelasters horen. In negen akkoorden staat dat de betreffende provincies niet meewerken aan gedwongen onteigening om stikstofdoelen te halen. Utrecht wil halverwege de coalitieperiode kijken hoe het ervoor staat, terwijl in de akkoorden van Noord-Brabant en Noord-Holland onteigening niet expliciet wordt uitgesloten. ‘We beschermen onze Brabantse Natura 2000 gebieden actief en geven invulling aan onze bestaande verplichtingen in Europees verband’, zo staat het in het Brabantse coalitieakkoord. ‘Voor de vermindering van stikstofuitstoot vragen wij alle sectoren een naar verhouding gelijke bijdrage te leveren aan het verminderen van de stikstofuitstoot. Omdat de intensieve veehouderij een grote bijdrage levert aan de uitstoot van stikstof in Brabant,
is een grote en diverse omslag in deze sector erg belangrijk.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 18 van deze week. (inlog)