Parkeren niet langer de melkkoe van gemeenten

In nogal wat gemeenten is parkeren verworden tot een verliespost. Twee op de drie gemeenten halen minder parkeergeld op dan begroot. Vooral de garages staan leeg.

Jarenlang krikten gemeenten via parkeerbelastingen de eigen inkomsten flink omhoog. Maar die vlieger gaat niet meer op. Papendrecht kampt met een tekort van 1 miljoen euro op het parkeerbeleid. Doet de gemeente niets, dan loopt dat bedrag volgend jaar op naar 1,2 miljoen. Een belangrijke oorzaak is de bouw van twee parkeergarages, in 2007 en 2009, horend bij het nieuwe dorpshart. Die moesten de tot dan toe verwaarloosbare parkeerinkomsten naar een aantrekkelijk niveau brengen. Het valt tot dusverre vies tegen: de opbrengsten wegen bij lange na niet op tegen de kosten.

Om de treurige cijfers wat op te poetsen stelde het college begin dit jaar een tariefsverhoging voor van 50 procent. Verder zou invoering van ‘betalen per minuut’ achterwege blijven, om automobilisten altijd op een vol uur te kunnen afrekenen. De weerstand was zo groot dat het college met een nieuw voorstel kwam: een minder radicale tariefsverhoging en wel ‘real time’ parkeren. Gevolg: het ‘streeftekort’ van 661.000 euro gaat met nog eens 129.000 euro omhoog. ‘Voor dat tekort zal nog dekking moeten worden gevonden’, schrijft de gemeente in een notitie aan de raad.

Internetshoppen
Papendrecht is verre van de enige gemeente die worstelt met het parkeerbeleid. Hengelo dreigt dit jaar tegen een tekort van 2 miljoen aan te lopen. Er was rekening gehouden met 1,7 miljoen. Sittard-Geleen haalde twee jaar geleden 7 ton minder binnen dan begroot, voor dit jaar loopt dat bedrag naar verwachting op tot 9 ton. Zwolle kwam vorig jaar een half miljoen tekort, Spijkenisse 1 miljoen.

Heerlen verhoogde de parkeertarieven in 2011 met 50 procent en zette voor de drie daarop volgende jaren 1 miljoen meeropbrengsten per jaar in de boeken. Sindsdien worden de verwachtingen elk jaar neerwaarts bijgesteld, maar elk jaar onvoldoende. In een raadsinformatiebrief wijt het college deze ontwikkeling aan de recessie, het internetshoppen en ‘het gebruik van de fiets als vervoermiddel naar het centrum’, hetgeen valt op te maken uit de bewaakte fietsenstalling. Die staat wel vol.

Kopiëren
‘De betaalde plaatsen in de straten zijn nog wel vrij goed bezet, maar de garages staan leeg. Dat is in veel gemeenten het beeld’, zegt Aukje van de Reijt van mobiliteitsadviesbureau Goudappel Coffeng. ‘Terwijl een garage natuurlijk een veel grotere investering is.’ Maar met de kostenkant – bouw en onderhoud, parkeertoezicht – hielden gemeenten tot een paar jaar geleden nauwelijks rekening. Parkeertarieven zijn weliswaar altijd al een geliefd mopperonderwerp geweest, het geld kwam toch wel binnen. Die tijd is allang voorbij, maar desondanks vertalen de lagere inkomsten tegen gelijkblijvende kosten zich nog niet goed in de gemeentebegrotingen. Afgaande op cijfers van het CBS van 2011 haalt tweederde van alle gemeenten minder parkeergeld binnen dan begroot. In 2008 had een derde te hoge verwachtingen. ‘Veel gemeenten kopiëren de inkomsten vaak van het ene begrotingsjaar naar het volgende’, zegt Van de Reijt. ‘Ze nemen niet de moeite om de gerealiseerde inkomsten uit te zoeken. Ondertussen wordt de kloof met de werkelijkheid steeds groter.’

Andere gemeenten zien in de teruglopende inkomsten een reden om de tarieven te verhogen om zo de begroting op peil te houden. ‘Ze denken: die parkeervoorzieningen hebben ons zoveel gekost, dus moet ze ons ten minste net zoveel opbrengen, dus moeten de tarieven omhoog. Terwijl die eigenlijk al te hoog zijn. Ze stammen nog uit de tijd dat alles voor de wind ging.’

Het resultaat is dat nog meer mensen parkeren te duur vinden en alternatieven zoeken. Dan lopen de inkomsten verder terug en moeten de tarieven nog meer omhoog. ‘Tegen vrijwel alle gemeenten die ons om advies vragen, zeggen we dat het zeer risicovol is om nu de tarieven te verhogen’, zegt Van de Reijt. ‘De mensen komen niet en de winkeliers gaan failliet.’

Rekensommetje
Ook armlastige gemeenten die momenteel overwegen om parkeren te gaan belasten om zo extra inkomsten te genereren, adviseert Van de Reijt meestal om dat niet te doen. ‘We maken dan een rekensommetje en bij heel veel gemeenten blijkt dat negatief uit te pakken. Dat komt doordat ze alleen naar opbrengsten- en niet naar de kostenkant van betaald parkeren hebben gekeken. Ambtenaren snappen dat meestal ook wel, maar ze moeten ons inhuren om hun politieke bazen te overtuigen.’

Papendrechts financiële man Bert Plieger bemoeit zich liever niet met de politiek. ‘Ik probeer zo droog mogelijk naar de cijfers te kijken. Ik kan wel zeggen: er klopt helemaal niks van die ramingen van jullie, maar als financieel adviseur wil ik me niet bemoeien met de beleidskeuzes. Geld verdienen aan parkeren is inmiddels onderdeel van een bredere discussie. Bijvoorbeeld over de vraag wat de gemeente nu eigenlijk wil: mensen zoveel mogelijk op de fiets of zoveel mogelijk in de parkeergarage? Dat is lastig, daar hou ik me buiten.’

Ondertussen neemt een groeiend aantal gemeenten de stap om betaald parkeren af te schaffen. Veendam deed dat al in 2010, in een poging het verloren gegane winkelpubliek terug te halen uit Winschoten, Hoogezand en Stadskanaal. Ook in Dokkum, Delfzijl, Ootmarsum en Lochem is parkeren weer gratis.