Overheid in top grootste aandelenbezitters

De Nederlandse overheid haalt voor ruim 54 miljard euro omzet uit het bezit van aandelen. Dat blijkt uit de Publieke Aandelen Monitor 2015 van Boer & Croon Corporate Finance.

In 2013 is de marktwaarde van de publieke deelnemingenportefeuille met circa 25 miljard euro toegenomen, zo blijkt uit de analyse. Voor de Monitor is gekeken naar het aandelenbezit over het jaar 2013 van het Financiën, de provincies en de veertig grootste gemeenten van het land. Omdat de aandelenportefeuilles van de overige gemeenten niet zijn meegewogen, is met zekerheid te stellen dat de overheid zelfs voor aanzienlijk meer dan 54 miljard euro aan omzet beheert via deelnemingen.

Versnipperd
Het aandelenbezit van de overheden blijkt erg versnipperd. Veelal gaat het om kleine tot zeer kleine belangen. De deelnemingen hebben volgens de onderzoekers echter vaak ‘een onevenredig effect op financiële posities van lokale overheden.’ Daar komt bij dat de verschillende nauwelijks tot geen invloed hebben op de ondernemingen waarin ze deelnemen.

Scheefgroei
Het aandelenbezit van 54 miljard euro omzet maakt de Staat volgens de Monitor één van de grootste aandelenbezitters in het land. Er zijn meer dan 665 overheidsdeelnemingen bij in totaal 471 unieke bedrijven. De deelnemingen zijn vaak kleiner dan 1 procent. ‘Er is scheefgroei ontstaan bij veel lokale overheden tussen het overheidsbelang en de activiteiten van de deelnemingen. Overheden kunnen met hun kleine belangen veelal nauwelijks tot geen invloed uitoefenen’, aldus Neil Lomax, partner bij Boer & Croon Corporate Finance. Rotterdam, Amsterdam en Den Haag staan samen met het ministerie van Financiën en de provincie Gelderland in de top 5 van grootste aandeelhouders.

Verhoogd risico
Deelnemingen hebben vaak volgens de analyse een onevenredig effect op financiële posities van lokale overheden, bijvoorbeeld via het dividend uit deelnemingen dat is opgenomen in de begrotingen. Gevolg daarvan is een verhoogd risico voor lokale overheden, omdat het risicoprofiel van de private vennootschappen afwijkt van die van reguliere overheidsinkomsten zoals belastingen. De verschillende overheden zouden er volgens Lomax verstandig aan doen de doelmatigheid van hun aandelenbezit continu te evalueren.

Juiste kennis
‘Het is de vraag of alle lokale overheden wel over de juiste expertise beschikken om hun aandelenkapitaal goed te beheren’, zegt hij. ‘De marktwaarde van een onderneming kan door soms decennia lang aandelenbezit sterk afwijken van de boekwaarde. Specialistische kennis over beheer van aandelenbelangen ontbreekt vaak bij de kleinere overheden.’

Klik hier voor de Publieke Aandelen Monitor 2015