Uitstel dreigt voor rechtmatigheidscontrole

De kans slinkt met de dag dat de wet waarmee de rechtsmatigheidsverantwoording verschuift van de accountant naar het college van burgemeester en wethouders op tijd klaar is. Onduidelijk is wat de gevolgen van die vertraging zijn.

Rechtmatigheid gaat erover of de gemeentelijke uitgaven voldoen aan de relevante wet- en ­regelgeving. Die check wordt – als onderdeel van de jaarrekening – tot nu toe jaarlijks uitgevoerd door externe accountants. De bedoeling was de verantwoordelijkheid voor het rechtmatigheidsoordeel vanaf 1 januari 2021 weg te halen bij de accountant en neer te leggen bij het dagelijks bestuur van de gemeente. De externe accountant voert vervolgens enkel nog een controle uit op die verantwoording.

Wet rekenkamers

In de nieuwsbrief Interbestuurlijke Informatie (IBI) laat het ministerie van Binnenlandse Zaken de gemeenten, provincies en gemeenschappelijke regelingen – ook voor hen geldt de nieuwe manier van werken – weten dat de benodigde parlementaire goedkeuring er mogelijk niet voor het einde van het jaar is. Het voorstel voor de invoering van de rechtmatigheidsverantwoording lift namelijk mee met het wetsvoorstel versterking decentrale rekenkamers. En op dit moment vindt nog een formele consultatie van dat voorstel plaats. Pas na afronding van die consultatie zal het voorstel voor advisering aan de Raad van State worden gezonden en vervolgens aan de Tweede Kamer. ‘Of het invoeringsjaar daadwerkelijk het verslagjaar 2021 zal zijn, is vanzelfsprekend afhankelijk van de verdere parlementaire behandeling’, aldus Binnenlandse Zaken.

Jaar uitstel

Volgens Rein-Aart van Vugt, verantwoordingsspecialist bij Deloitte, is het streven van de minister nog steeds om vast te houden aan 1 januari als ingangsdatum van de nieuwe manier van verantwoorden. Het bijzondere feit zou zich dan kunnen voordoen dat er door gemeenten straks al op die manier wordt gewerkt, terwijl het parlement de invoering formeel nog moet goedkeuren. ‘Maar het kan evengoed zo zijn dat het parlement aandringt op een jaar uitstel’, zegt Van Vugt.

Pilotjaar

Een jaar extra de tijd geeft gemeenten wel meer lucht. Uit onderzoek van Segment/Hofmeier eerder dit jaar werd duidelijk dat veel gemeentelijke organisaties nog niet klaar waren voor die nieuwe taak. Volgens Van Vugt is dat nog steeds het geval. Er zijn gemeenten die – uit nood geboren – een ruimere foutmarge hanteren bij de verantwoording, andere gemeenteraden hebben überhaupt nog geen marge vastgesteld. Met het oog op de vertraging, vragen sommige gemeenten zich volgens hem ook af of ze wel moeten doorgaan met de implementatie van de verandering. Zijn advies is dat wel te doen: ‘Gebruik 2021 dan maar als pilotjaar.’