Offerblok

In haar voortvarendheid heeft de Kunduz-coalitie (het gelegenheidsverband van VVD-CDA-D66-GroenLinks-CU) in Haagse achterkamertjes en wandelgangen beslist dat provincies en gemeenten met ingang van volgend jaar worden verplicht het overtollige geld dat ze op de bank hebben staan of in obligaties hebben belegd, voortaan bij het Rijk te stallen. Dat betekent dat er vele miljarden euro’s in de schatkist van het Rijk gaan vloeien.

Denk maar eens aan de grote sommen die de provincies op hun rekening hebben staan na de verkoop van de energiereuzen Nuon en Essent. Dat schatkistbankieren verlost financiënminister De Jager (CDA) van een groot probleem. Als hij het geld van provincies en gemeenten in zijn schatkist heeft, verlaagt dat de EMU-schuld van Nederland. Het gaat mogelijk om bijna 30 miljard euro. Het is voor Den Haag één van de manieren om onder de Europese 3 procentsnorm te geraken.

De prijs is dat provincies en gemeenten genoegen moeten nemen met minder rendement. Veel kwalijker is natuurlijk dat ze het beheer over hun eigen geld kwijt raken. De volgende stap laat zich raden.

Op meerdere fronten wordt aan de autonomie van de decentrale overheden getornd. Zo is daar, vanuit dezelfde wandelgangencoalitie, de oekaze dat ambtenaren op de nullijn worden gezet. In hun berekeningen – hoe vaag ook – blijken ze er gemakshalve van uit te gaan dat die maatregel geldt voor alle ambtenaren. Dus ook gemeenteambtenaren. Laat het Rijk daar nu niets over te zeggen hebben. Het zijn de gemeenten als werkgevers die – samen met de vakbonden – gaan over de salarissen van de gemeenteambtenaren.

Na ruim een jaar onderhandelen hadden die daags voor het Kunduz-akkoord een principe overeenstemming bereikt over een nieuwe cao tot eind dit jaar. Afspraak is dat de lonen in twee stappen met 2 procent omhoog gaan: 1 procent per 1 januari 2012 en nog een 1 procent per 1 april 2012.

Niemand minder dan de minister van Binnenlandse Zaken (Spies, CDA) wil dat die cao-afspraak de prullenbak ingaat. Natuurlijk laat de gedecentraliseerde eenheidsstaat zich niet met één streek van de pen uitwissen. Maar dat zelfs Binnenlandse Zaken dus, toch het moederdepartement van de provincies en de gemeenten, de autonome positie van de gemeenten op dit vlak miskent, geeft te denken. Opvallend zijn het de vakbonden die in eerste instantie het felst protesteren tegen dit misplaatst machtsvertoon en niet de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.