Mondje dicht

Soms moet je gewoon niets zeggen. Je mond houden. Geen kik geven, zwijgen, niemand op verkeerde ideeën brengen. Een keer niet in de krant willen komen. Maar ja, dat is reuze moeilijk. En dus gaat het vaak mis, bij veel belangenclubs en brancheorganisaties.

De brancheorganisatie kinderopvang zocht in september 2012 de pers op met de klacht dat 40 gemeenten leges vroegen voor een vergunning voor gastouderopvang. Ze vond het belachelijk dat de gemeenten daarvoor kosten in rekening brachten. Of de minister daar snel een einde aan wou maken. Dat wou de minister niet. Maar hé, dachten veel andere gemeenten, die leges zijn een goed idee. Een half jaar later vroegen al 73 gemeenten geld voor zo’n vergunning. Opnieuw stapte de brancheorganisatie naar de pers. Weer kwam in de krant te staan dat je leges mag vragen. Inmiddels vragen meer dan honderd gemeenten een bijdrage.

De provinciale omroepen klagen dat de provincies niet al het geld aan de regionale omroep besteden dat ze van het rijk hiervoor krijgen. Na jaren klagen en enkele rechtszaken besluit het rijk weer zelf de provinciale omroepen te gaan subsidiëren. Dan kun je wachten op een korting! Van de regen in de drup, heet dat.

De scholen klaagden dat de gemeenten geld overhouden aan de schoolgebouwen. En dus besluit het rijk de gemeenten hiervoor te straffen, door het vermeende overschot uit het gemeentefonds te plukken. Op die korting op het budget voor schoolgebouwen reageren de gemeenten uiteraard … door te korten op de uitgaven voor schoolgebouwen.

De gemeentelijke brancheorganisatie VNG kan er ook wat van. Er waren nog nauwelijks mensen op het idee gekomen om misbruik te maken van de boetetermijn in de Wet openbaarheid bestuur. Gemeenten die vragen niet beantwoorden, moeten immers een boete betalen voor hun nalatigheid aan de indiener van een informatieverzoek. Er was dus eigenlijk geen probleem. De afgelopen maanden maakte de Vereniging van Nederlandse Gemeenten enorm veel stampij over die paar verzoeken. En het resultaat is er: veel meer mensen proberen er nu misbruik van te maken.

Vier jaar geleden, na de start van de nieuwe colleges, pleitte VNG-voorzitter Annemarie Jorritsma voor grootschalige opschaling. ‘Niets doen is geen optie’, zei ze, en ze wilde dat de 400 gemeenten samengingen tot dertig regio’s. Dat zou veel goedkoper zijn. Dat was een inkoppertje natuurlijk. De besparing die Jorritsma dacht te bereiken eigende het rijk zich toe, maar de herindelingen bleven uit. Weer was zwijgen beter geweest. Laten we hopen dat de belangenorganisaties de komende vier jaar wat minder vaak in de krant willen komen met dit soort kritiek.