Geiten bezorgen Sint Eustatius miljoenenstrop

Sint Eustatius is heel dichtbij een miljoenenstrop door de onveilige situatie rondom de enige echte klif van het Koninkrijk der Nederlanden, de klif van Oranjestad op Statia.

Schadevergoeding

Door erosie vanwege de loslopende geiten die het eiland kaalvreten, kan het Orange Bay Hotel onder aan de klif van Oranjestad al sinds het begin van de pandemie niet open, omdat door mogelijk vallende rotsblokken de veiligheid van de gasten niet kan worden gegarandeerd. Het hotel eist een schadevergoeding, waarvan de teller nu al staat op 1,4 miljoen dollar.

Dwangsom

Het Orange Bay hotel kreeg eind 2022 al voor 100 procent gelijk van de rechter op Sint Eustatius, waarbij het eilandbestuur hard onderuit ging. In een civiele procedure gelastte de rechter het eilandbestuur de klif veilig te maken met een dwangsom van 1.000 dollar per dag, die kan oplopen tot 1 miljoen dollar. Die dwangsom, die drie maanden na betekenis van het vonnis in gaat, legde de rechter op omdat de magistraat er geen vertrouwen in heeft dat Sint Eustatius uit zichzelf met een bevredigende oplossing komt, zo valt in het vonnis te lezen.

Bedrijfsschade

Ook stelde de rechter het openbaar lichaam Sint Eustatius aansprakelijk voor de bedrijfsschade van het hotel, die het hotel zelf becijfert op 2.500 dollar per dag. Daarmee is de weg vrij voor de daadwerkelijke vaststelling van de schade, in een schadestaatprocedure. Het vonnis is bij voorraad uitvoerbaar, wat betekent dat een hoger beroep geen schorsende werking heeft.

Of een eventueel hoger beroep Sint Eustatius, dat bestuurd wordt door Den Haag vanwege een gebrek aan bestuurskracht, nog kan redden is onduidelijk. Het is nog niet ingesteld. Inmiddels probeert het eilandbestuur buitengerechtelijk tot een vergelijk te komen met het hotel.

Dreigementen

Dat gebeurde nadat een dreigmail van de advocaat van het eiland – Vaneps die in de Cariben de functie van landsadvocaat uitoefent – geen succes bleek te hebben. De eilandadvocaat uitte per mail stevige dreigementen als Sint Eustatius in een eventueel hoger beroep alsnog gelijk zou krijgen. De dwangsom zou in dat geval niet alleen teruggehaald worden bij eigenaar Eco Statia NV, maar ook persoonlijk bij eigenaar van de NV. ‘Dat is nogal een intimiderend dreigement’, zegt financieel adviseur Bas Roorda van Eco Statia, ‘maar het kan alleen als er echt sprake is van wanbestuur van de NV en daar is geen sprake van.’ Inmiddels heeft een deurwaarder het vonnis namens Eco Statia NV betekend.

Uitkopen

In het eerste overleg over een buitengerechtelijke oplossing, eerder deze week, heeft Eco Statia twee opties voorgelegd, aldus Roorda. De eerste is uitvoering van het vonnis, dus de klif veilig maken en de bedrijfsschade betalen. De tweede is het hotel uitkopen voor ongeveer 6 miljoen dollar. Volgens Roorda is die oplossing het meest efficiënt voor het eilandbestuur. Als ze de klif veilig maken met matten tegen vallende rotsblokken, is niet bekend hoe de klif en de bovenliggende bouwwerken zich houden, omdat er in de gerodeerde klif moet worden geboord. Daarnaast is volkomen onduidelijk hoelang dat die werkzaamheden gaan duren. In de tussentijd tikt de schademeter door.

Risico

Op de klif liggen al deels matten, maar niet achter het Orange Bay Hotel en Sint Eustatius weigerde altijd maatregelen achter het hotel te nemen. Experts zien volgens Roorda boringen in de klif om de matten te bevestigen, als een risico voor de bovenliggende percelen. Uitkoop heeft volgens Roorda nog een voordeel voor het openbaar lichaam. Dan zit het overheidsgeld in stenen en grond en is het niet weg is als schadevergoeding. Het eiland heeft nog geen keus gemaakt voor een van de opties of voor een hoger beroep.

Uit openbaarheid

Roorda is blij met het overleg van afgelopen woensdag. ‘Het is voor het eerst dat er echt serieus wordt gezocht naar een oplossing. Eerder overleg leverde niets op omdat er geen echte oplossingen werden geboden. Vijf rapporten die aantoonden dat de klif onveilig is werden door het eilandbestuur aanvankelijk uit de openbaarheid gehouden. Op 13 februari dient bij de bestuursrechter op Sint Maarten nog een woo-verzoek waarin ook openbaarheid van bijlagen bij die rapporten wordt geëist. Daarin staan de kosten om de klif veilig te maken.’

Vanaf 13 mei 2021 loopt de bedrijfsschade al met 2.500 dollar per dag en vanaf half  april komt daar nog minimaal 1.000 dollar per dag bovenop door de dwangsommen.