Rol gemeenten essentieel in ‘groener’ maken Italië

Italiaanse gemeenten blijken, deels betaald met Europees geld, flink te investeren in duurzame ontwikkeling. Oplossingen worden vooral gezocht in energie, afval en duurzame mobiliteit.

Zonneparken

Met het oog op de Agenda 2030 ontwikkelt een toenemend aantal Italiaanse gemeenten schone technologie op hun eigen grondgebied. In vrijwel alle 8.100 gemeenten zijn er intussen zonneparken aangelegd en in ruim duizend gemeenten staan windturbines. Ruim 1.500 gemeenten beschikken over minstens één waterkrachtcentrale. Dat brengt de totale duurzaam opgewekte energie inmiddels op 60,8 GW, bijna evenveel als het vermogen uit fossiele bronnen met 62,8 GW.

Energiecorporaties

Op het gebied van hernieuwbare energie wordt veel terreinwinst geboekt door de vorming van energiecorporaties, waarin wordt samengewerkt door de openbare en particuliere sector. De corporaties stimuleren het energiebewustzijn onder huishoudens, bedrijven, de tertiaire sector en overheden, waardoor ze kunnen besparen op hun energierekening. In Bologna bijvoorbeeld heeft Claudia Boattini, een voormalig vertegenwoordiger van de Confederatie van Ambachtslieden, meer dan 5.000 mensen die in haar wijk wonen, betrokken bij het grootste gezamenlijke project voor productie, verbruik en uitwisseling van elektriciteit.

Aanvankelijk werd het project opgezet door de eigenaar van meer dan 120.000 vierkante meter aan zonnepanelen, die had toegezegd een deel van haar energie aan gezinnen in de wijk te geven. Vervolgens heeft de energiegemeenschap het project overgenomen. Het omvat een woonwijk met  7.500 inwoners, een commercieel gebied van 20 hectare en een industriegebied van meer dan 100 hectare. Er zullen nieuwe installaties voor hernieuwbare energie worden gebouwd, die worden gekoppeld aan opslagsystemen, waardoor bedrijven en burgers ‘prosumenten’ worden, dat wil zeggen producenten en consumenten van hernieuwbare energie.

Afvalrecycling

Afvalrecycling wordt beloond door het initiatief ‘Recycle Gemeenten’, waarbij een prijs wordt toegekend aan degenen die minder ongedifferentieerd afval produceren binnen de grens van 75 kg/inwoners/jaar. Inmiddels hadden vorig jaar 590 afvalvrije gemeenten dat resultaat bereikt. De beste les komt van Treviso, waar 86 procent van het afval wordt gesorteerd. Het wordt huis-aan-huis opgehaald met kleine voertuigen. Dankzij het hoge gedifferentieerde afvalpercentage, een goed functionerende ophaal- en verwijderingsdienst en kleine composteerinstallaties wordt inmiddels bijna al het afval gerecycleerd en hergebruikt.
Er wordt compost gemaakt van organisch materiaal dat vervolgens wordt verkocht aan tuincentra, terwijl glas, plastic en blikjes terechtkomen bij toeleveringsconsortia om te worden verwerkt tot industriële producten die op de markt kunnen worden verkocht. De strategie van Treviso is burgers te stimuleren: wie minder vuil maakt, betaalt nog minder. De gemiddelde uitgaven voor vuilnis in Italië bedragen 312 euro per gezin, een derde meer dan de 219 euro die gezinnen in Treviso jaarlijks betalen.

Groenste stad

Bolzano geldt als de groenste stad van Italië. De gemeente onderscheidt zich door gescheiden afvalinzameling en recycling, groei van het openbaar vervoer met zijn busvloot op waterstof, de voorzieningen om fietsen aan te moedigen en de hoeveelheid kilowatts waarmee openbare gebouwen zijn uitgerust om via hernieuwbare systemen te produceren.
Onlangs onthulde het stadsbestuur het project voor het energie-efficiënt maken van het plaatselijke theater. De kosten? 2,1 miljoen euro, waarvan meer dan 1,5 miljoen euro afkomstig is van het Europese Herstelfonds.

Nationale prijzen

Al die groene initiatieven tonen aan dat lokale betrokkenheid bij de uitvoering van nationaal duurzaam beleid essentieel is om de doelstellingen van de Agenda 2030 te halen. De praktijk leert dat dit lokale engagement niet alleen wordt gestimuleerd via financiële instrumenten, zoals via het door Europa gefinancierde Herstelplan, maar ook via nationale prijzen.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 11 van deze week.