Maximale duidelijkheid

Ten eerste is het mogelijk dat het gemeentefonds de komende jaren helemaal niet groeit; ten tweede is het mogelijk dat het gemeentefonds de komende jaren net genoeg is om de inflatie te compenseren. Maar een week later, in een toelichting op die circulaire, schetst haar hoogste ambtenaar een totaal ander scenario. Hij heeft het over een mogelijke korting van 3 miljard euro op het gemeentefonds. Dat komt overeen met een korting van 15 tot 20 procent. En de staatssecretaris bevestigt in de Tweede Kamer dat die korting van 3 miljard euro een mogelijk scenario is.

Hoe kan dat? Hoe is het mogelijk dat de staatssecretaris in de circulaire rept over ‘geen groei’ of over ‘meegroeien met de inflatie’, en dat ze een week later spreekt over drie miljard bezuinigen? Is ‘drie miljard bezuinigen’ hetzelfde als ‘helemaal geen groei’? Dat zou, hoe gek het ook klinkt, in theorie zelfs mogelijk zijn. Immers, als het uitgangspunt is dat het gemeentefonds 5 jaar lang met 600 miljoen euro per jaar zou groeien, en die groei verdwijnt door de bezuinigingen, dan levert het gemeentefonds in feite in 5 jaar 3 miljard euro in.

Maar is dat echt hetzelfde? Moeten we daarnaar raden? Waarom staat dat scenario van 3 miljard euro korting niet gewoon toegelicht in de circulaire? Is het niet juist de bedoeling van de circulaires om de gemeenten maximale duidelijkheid te geven over hun toekomstige inkomsten? 25 november 2009. De staatssecretaris van Binnenlandse Zaken stuurt de novembercirculaire naar de gemeenten. Daarin wat afrekeningen over 2007, wat toevoeginkjes van enkele tonnen, of soms enkele miljoenen.

En de mededeling dat misschien, vanaf 2011, er in het gemeentefonds een herverdeling komt van de budgetten voor de Wet maatschappelijke ondersteuning. 26 november 2009, één dag na die circulaire: het kabinet besluit om, op voorstel van diezelfde staatssecretaris, het gemeentefonds te herverdelen.

Gemeenten waarvan de bevolking snel afneemt, krijgen 21 miljoen euro extra uit het gemeentefonds, op te brengen door de andere gemeenten. Hoe kan dat? Hoe is het mogelijk dat er in de circulaire met geen woord over wordt gerept, en dat er een dag later een kabinetsbesluit voor een herverdeling ligt? Oké, de besluitvorming over de herverdeling was op 25 november nog niet afgerond, maar er stond in de circulaire al wel een mogelijke herverdeling van een ander deel van het gemeentefonds. Waarom anders niet een dag gewacht met die circulaire; volgens planning zou die immers pas in december verschijnen.

Is het niet juist de bedoeling van de circulaires om de gemeenten maximale duidelijkheid te geven over toekomstige inkomsten?