Zweem van nut anti-discriminatie uitkering

Het geld dat het rijk aan twintig gemeenten gaf om discriminatie op grond van herkomst en religie te voorkomen, heeft geleid tot extra lokale activiteiten op dat terrein. Maar of dat op de lange termijn ook daadwerkelijk een vermindering van discriminatie tot gevolg heeft, is nog niet te zeggen.

Dat is de conclusie van een evaluatieonderzoek naar de effecten van de bijzondere decentralisatie uitkering. Maximaal twintig gemeenten konden van de regeling gebruik van maken en deden dat ook. Toekenning van het bedrag van 25.000 euro – verspreid over 2020 en 2021 – geschiedde op volgorde van binnenkomst van de inschrijvingen. Onder andere Haarlemmermeer, Leeuwarden, Tilburg en Venray waren er op tijd bij. Hun initiatieven lopen uiteen van discriminatietraining van professionals en sleutelfiguren tot verbindende kookbijeenkomsten en ondersteuning van vluchtelingen.

Meer gesprekken

De opbrengst van de regeling is volgens de onderzoekers het feit dat er in twintig gemeenten lokale initiatieven zijn opgezet en (deels) uitgevoerd conform de doelstelling discriminatie te voorkomen en samenleven in verscheidenheid te bevorderden. Zonder de uitkering zouden die initiatieven niet of niet in de huidige vorm en omvang tot stand zijn gekomen. Zo lijkt er in elk geval op dat de uitkering, en het proces van aanvraag en uitvoering, tot meer gesprekken, contacten, leeropbrengsten en algehele beweging leidt in gemeenten die eerder weinig actief waren op het onderwerp discriminatie.

Corona

De onderzoekers plaatsen er meteen wel een kanttekening bij: bezien vanuit landelijk perspectief moeten de opbrengsten van de eenmalige regeling niet worden overschat omdat ermee slechts twintig van de 352 gemeenten konden worden bereikt. Daar komt bij dat door de coronacrisis en de maatregelen tegen verspreiding van het virus veel van de lokale projecten zijn vertraagd of aangepast. Daardoor zijn nog lang niet alle initiatieven afgerond en is ook nog niet duidelijk welke resultaten zijn behaald in de uitvoering.

Cruciale bijdrage

Toch durven de onderzoekers te spreken van een op lokaal niveau ‘waardevolle en soms zelfs cruciale bijdrage’ van de eenmalige uitkering aan de gemeentelijke inspanningen tegen discriminatie. Als mogelijk neveneffect op de lange termijn wordt gezien dat er structureel gemeentelijke en maatschappelijke initiatieven plaatsvinden om discriminatie te voorkomen. Het opstellen van de aanvraag voor de uitkering leidt er, in theorie althans, toe dat gemeenten intensiever contact met lokale maatschappelijke initiatieven onderhouden. ‘Een ander mogelijk effect van de uitvoering op lokaal niveau is de verwachting dat discriminatiebestrijding hoger op de agenda bij beleidsmedewerkers, bestuurders en raadsleden komt te staan’, aldus de onderzoekers.