Uitstel invoering schaderegeling gemeenten

De invoering van de nadeelcompensatieregeling, die vergoedingen regelt voor schade door gemeenten  veroorzaakt, is door minister Opstelten van Veiligheid en Justitie voor onbepaalde tijd uitgesteld.

Veel gemeenten niet klaar
Oorspronkelijk zou de regeling per 1 juli moeten ingaan. ‘Veel gemeenten zijn simpelweg nog niet klaar’, zegt juriste Christa Lagerweij.  ‘Sommige gemeenten hebben een eigen regeling die moet worden aangepast. Andere hebben niets en zullen maatregelen moeten nemen om de wet uit te kunnen voeren.’ Vooral organisatorisch heeft de nieuwe regeling nogal wat consequenties. Aanvragen moeten worden ingeboekt en keuzen moeten worden gemaakt over de afdeling waar dit moet gebeuren. Dat geldt ook voor het ontwikkelen van een aanvraagformulier en het digitaal openstellen van de aanvraag.’

Geen sluitende regeling

Momenteel is er geen sluitende regeling op het gebied van nadeelcompensatie. Er zijn wel specifieke regelingen, bijvoorbeeld voor het claimen van planschade. Op decentraal niveau hebben gemeenten zelf ontworpen verordeningen. Lagerweij: ‘Ruim twintig gemeenten beschikken over een verordening. Dan gaat het om een algemene verordening, zoals in Amsterdam, of een verordening voor een specifiek groot project. Bijvoorbeeld in Rotterdam voor de verbouwing van het Centraal Station.

Algemene regeling 

Vijf jaar geleden adviseerde een ambtelijke commissie een algemene regeling op te nemen in de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Daarmee zouden de bestaande regels die gemeenten zelf hadden opgesteld gelijkgetrokken worden en gemeenten die nog niet zo’n voorziening hadden mee kunnen liften met de uniforme regels.  

Praktische uitvoering
Lagerweij heeft zich gestort op de praktische uitvoering van de wet. Ze geeft een masterclass over het onderwerp en ontwikkelde een digitaal handboek. Nadeelcompensatie is  de vergoeding die men ontvangt als schade wordt geleden door rechtmatig overheidshandelen. De overheid kan ook een fout hebben gemaakt. Lagerweij: ‘Heeft men schade geleden door overheidshandelen, dan zal benadeelde eerst moeten nagaan of hij de overheid aansprakelijk stelt op grond van rechtmatige of onrechtmatige overheidsdaad. Stel, een ondernemer met een vestiging in de binnenstad heeft omzetschade geleden wegens slechte bereikbaarheid van zijn vestiging als gevolg van de uitvoering van een rioleringsproject. De uitvoering van het project heeft ernstige vertraging opgelopen, omdat de gemeente onvoldoende vooronderzoek heeft gedaan naar obstakels in de grond. In die situatie is een aansprakelijkstelling wegens onrechtmatige daad de juiste weg.’

Planschade 

Nadeelcompensatie moet worden onderscheiden van planschade. Als de eigenaar van een woning schade lijdt als gevolg van een planologische maatregel, zoals een bestemmingsplanwijziging, is een verzoek om planschade de enige aangewezen weg, zegt Lagerweij. ‘Verzuimt de eigenaar een verzoek om planschade in te dienen, dan kan hij dat niet herstellen door een aanvraag om nadeelcompensatie in te dienen.’

Met de nieuwe wetgeving kunnen ondernemer en burger makkelijker hun gelijk halen, denkt Lagerweij. ‘De route is nu een doolhof. Moet men naar de bestuursrechter na eerst bezwaar gemaakt te hebben bij de gemeentelijke commissie, of naar de burgerlijke rechter? Straks is de route eenvoudig en goedkoop. De nieuwe wet maakt het mogelijk na bezwaar te hebben gemaakt naar de bestuursrechter te gaan, eventueel zonder advocaat. Daarom verwacht ik een aanzienlijke stijging van het aantal claims’, zegt Lagerweij. ‘Hoeveel? Dat is niet te zeggen.’
 

• Soms krijgen burgers en ondernemers al vergoedingen, omdat zij schade oplopen door gemeentelijk handelen. Enkele voorbeelden: 
• Amsterdam betaalde 30 miljoen euro uit aan schadevergoedingen die verband hielden met de aanleg van de Noord-Zuidlijn.
• Groningen keerde 2 miljoen euro uit in verband met de aanleg van de parkeergarage Damsterdiep.
• Arnhem betaalde 1 miljoen euro voor overlast door infrastructurele werken.
• Vlissingen stelde een budget 600.000 euro beschikbaar voor schade als gevolg van de herinrichting van de binnenstad.
• De houder van de standplaatsvergunning voor een snackwagen wiens vergunning werd ingetrokken wegens de herinrichting van de markt van Winterswijk ontving 40.000 euro ter vergoeding van de door hem geleden schade.
• De exploitatievergunning voor een coffeeshop in Venlo leidde tot nadeelcompensatie ter hoogte van 10.000 euro aan een omwonende die schade leed in de vorm van waardevermindering van zijn woning