Zaak onbevoegde ambtenaar achtervolgt gemeente Dronten

In een jarenlang slepend geschil tussen eigenaren van een fysiotherapiepraktijk en de gemeente Dronten over fouten bij de verkoop van de praktijkruimte door de gemeente aan de fysiopraktijk heeft de Hoge Raad bepaald dat de rechtszaak hierover over moet.

Hoop op terugvordering
In de uitspraak van eind april verwijst de Hoge Raad het geding naar het gerechtshof ’s-Hertogenbosch en vernietigt het arrest van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden uit 2013 dat de gemeente Dronten in het gelijk stelde. Die hoopte de twee ton schadevergoeding (inclusief rente en advocatenkosten) die zij na de uitspraak van een bindend adviseur aan het echtpaar van de fysiopraktijk hadden overgemaakt terug te kunnen vorderen. Het is nu aan de eigenaren om de zaak bij het gerechtshof aan te brengen.  

Bindend adviseur
De zaak kwam deze week in het nieuws, omdat Omroep Flevoland er aandacht aan besteedde. De oorsprong van het geschil ligt in 1995, toen een echtpaar een pand wilde kopen van de gemeente voor hun fysiopraktijk. De koop werd pas vijf jaar later afgerond. Het echtpaar claimde schade te hebben geleden en gaf de gemeente de schuld. Die ontkende dit, waarop beide partijen erop uitkwamen een onafhankelijk bindend adviseur uitspraak te laten doen. Die besloot in 2009 dat de gemeente de schadevergoeding moest betalen.

Ambtenaar niet bevoegd
Dat is gebeurd, maar later kwam de gemeente erachter dat de ambtenaar die de overeenkomst om bindend advies in te winnen had getekend hiervoor niet bevoegd was. De gemeente was niet eens op de hoogte van de procedure. De ambtenaar had de factuur van de bindend adviseur onder de noemer “planschade” verwerkt in de administratie. Volgens de gemeente was het bindend advies dan ook niet rechtsgeldig. De ambtenaar werd met onmiddellijke ingang met strafontslag gestuurd en juridische procedures volgden.

Onjuiste rechtsopvatting
Twee keer werd de gemeente juridisch in het gelijk gesteld, maar in april besloot de Hoge Raad de zaak weer naar het gerechtshof terug te verwijzen. Het echtpaar had bij de Hoge Raad geklaagd dat het oordeel van het hof blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting. Het hof oordeelde namelijk dat zaken die pas na het sluiten van de overeenkomst zijn voorgevallen niet van belang waren voor het beantwoorden van de vraag of sprake was van een schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid tijdens het sluiten van de overeenkomst. Daaronder viel onder meer het feit dat de ambtenaar een persoonlijk dossier over de kwestie bijhield met correspondentie met het echtpaar.

Gemeente houdt vast aan eerdere uitspraak
De Hoge Raad acht deze klacht gegrond. ‘De schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid kan ook berusten op feiten en omstandigheden die zich hebben voorgedaan na de totstandkoming van de betrokken rechtshandeling. Het oordeel van het hof geeft derhalve blijk van een onjuiste rechtsopvatting.’ Volgens gemeentewoordvoerder Robert van Vliet is het aan het echtpaar om de zaak voor het gerechtshof ’s-Hertogenbosch aan te brengen. Daarvoor is geen termijn vastgesteld. ‘Zolang ze dat niet doen, houden wij vast aan de uitspraak van de lagere rechter en behouden wij ons het recht voor binnen een redelijke termijn het bedrag terug te vorderen.’ Of dat ook daadwerkelijk gaat gebeuren weet de gemeente nog niet.

Opzoeken in mandaatregister
Van Vliet wijst erop dat dit een uitzonderlijk geval is en dat burgers ervan uit mogen gaan dat ambtenaren bevoegd zijn als zij documenten ondertekenen. ‘In deze zaak had de jurist die het echtpaar bijstond zelf kunnen en moeten nagaan of de ambtenaar bevoegd was. Deze ambtenaar had geen mandaat. De jurist had dit ook op kunnen zoeken in het mandaatregister.’ De gemeente is twee keer in het gelijk gesteld en blijft dan ook bij dit standpunt. ‘Het gerechtshof kan breder kijken naar andere aspecten van hoe de situatie heeft plaatsgevonden. Er kunnen twee dingen gebeuren: we krijgen wel of geen gelijk. Dan is de uitspraak definitief en weten we het zeker.’

Interpretatie gemeente betwistbaar
Advocaat Philip Fruytier van Houthoff Buruma die het echtpaar juridisch bijstond tijdens de behandeling bij de Hoge Raad bevestigt dat het echtpaar als winnaar het meeste belang lijkt te hebben om de zaak aan te brengen bij het gerechtshof en dat hier geen termijn voor geldt. Over de juridische interpretatie van de gemeente Dronten dat nu de uitspraak van de lagere rechtbank herleeft kun je volgens hem discussiëren. ‘Het arrest van het gerechtshof is vernietigd, dus dat is niet meer geldig. Dat is een hogere rechter dan de rechtbank. Ik vind het betwistbaar dat de uitspraak van de rechtbank in dit geval dan herleeft.’ Op de vraag of het echtpaar de zaak inderdaad gaat aanbrengen bij het gerechtshof kan hij niet antwoorden. ‘Daarvoor moet u bij de advocaat zijn die de zaak bij rechtbank en hof heeft behandeld.’ Die was donderdag niet bereikbaar voor commentaar.