Hilversum heeft weinig zicht op doeltreffendheid van subsidies

Het is onduidelijk in welke mate de subsidies die Hilversum verstrekt, bijdragen aan de gemeentelijke beleidsdoelen. Volgens de rekenkamer komt dat vooral doordat er niet altijd een duidelijke relatie is tussen de beoogde doelen van de gemeente en de doelen van de gesubsidieerde instellingen. Ook zijn er rechtmatigheidsproblemen.

De goede dingen

‘De rekenkamer concludeert dat gesubsidieerde instellingen dingen goed doen, maar dat onduidelijk is of ze ook de goede dingen doen.’ Hilversum geeft namelijk niet vooraf duidelijk aan wat de het doel is dat de gemeente wil bereiken. Het is daardoor onduidelijk of de activiteiten bijdragen aan de beoogde doelen en effecten.

De rekenkamer citeert een geïnterviewde die de vinger op de zere plek legt: ‘Er wordt eerst ‘geschoten’, en vervolgens wordt bekeken wat er is ‘geraakt’ en dan wordt toegelicht waarop is ‘gericht’.’

Overheden kunnen met een subsidie activiteiten stimuleren waarvan ze het algemeen belang boven het economisch belang stellen. Het is een van de mogelijkheden waarmee gemeenten invulling kunnen geven aan hun kerntaken, maar subsidies verstrekken is niet zonder risico’s. Het is daarom belangrijk om vanaf het begin inzicht te hebben in de methoden. ‘Het sturen van subsidiestromen wordt steeds meer een kerntaak van de gemeente’, schrijft de rekenkamer.

Afbreuk aan de rechtmatigheid

Naast de onduidelijkheid over de doeltreffendheid van de subsidies, zijn er problemen met de rechtmatigheid. Het ontbreekt voor bijna alle soorten subsidies aan een subsidieregeling, oftewel een wettelijke grondslag die aangeeft voor welke activiteiten subsidie aangevraagd kan worden. Informatie voor aanvragers is versnipperd aanwezig en ‘zolang die informatie niet in de vorm van een subsidieregeling is vastgesteld, is dat niet rechtmatig’.

Een ander rechtmatigheidsprobleem is het ontbreken van subsidieplafonds, die aangeven wat het maximale bedrag is dat de gemeente voor een bepaalde periode beschikbaar stelt. ‘De gemeente kan subsidies dus alleen afwijzen of voor een verlaagd bedrag vaststellen, indien vooraf is bepaald voor welke activiteiten, en hoeveel subsidie beschikbaar is. In de praktijk gebeurt dat ook zonder regeling en dat is onrechtmatig.’

De beoordelingstermijnen zijn ten slotte lang en ze worden niet altijd gehaald. Als besluiten buiten de (verlengde) termijn worden genomen, doet dat afbreuk aan de rechtmatigheid. ‘Als besluiten pas aan het einde van de wettelijk termijn worden genomen, dan zijn deze weliswaar rechtmatig maar laat het de aanvragers wél (onnodig) lang in onzekerheid.’