Het lijden dat hij vreest

Niet alleen het slechte weer van de afgelopen maand heeft ons land veel schade toegebracht, maar ook de angst voor slecht weer heeft ons veel gekost. Mensen bleven thuis omdat ze de weg niet opdurfden vanwege een weeralarm dat meestal sterk overdreven was. In een enkel geval is zelfs een compleet winkelcentrum gesloten. Puur vanwege die angst, die achteraf vaak onterecht bleek, gaven de mensen minder geld uit.

De economie leed er flink onder. De angst voor een bedreiging en een overdreven reactie ter afweer daarvan, blijkt dus schade toe te kunnen brengen, soms meer dan de bedreiging zelf. De mens lijdt het meest door het lijden dat hij vreest. Een bedreiging die de gemeenten en provincies de komende jaren te wachten staat, heet ‘bezuiniging’. De gemeenten wordt een bezuiniging van 3 miljard euro op het gemeentefonds aangepraat.

Staatssecretaris Bijleveld van Binnenlandse Zaken zei in september tegen de Tweede Kamer dat dat het meest sombere scenario is, de VNG vult dat aan door te zeggen dat de gemeenten zich op het ergste moeten voorbereiden. Maar dat was in september en toen leek de bedreiging erger dan nu. In september dacht het Centraal Planbureau nog dat er in 2009 en 2010 300.000 mensen werkloos zouden worden, nu denkt het planbureau dat de schade beperkt blijft tot 200.000 werklozen. In september dachten we dat de economie in 2010 niet zou groeien, nu verwachten we 12 miljard euro economische groei meer.

Angst is een slechte raadgever. Is het verstandig om nu uit te gaan van 3 miljard euro bezuiniging? Ik denk het niet. De bezuiniging wordt vast minder, om twee redenen. Ten eerste omdat er landelijk minder bezuinigingen nodig zijn dan gedacht, omdat de crisis minder erg is dan gedacht. Ten tweede omdat de gemeenten en provincies in 2009 en 2010 al een onevenredig groot deel van de rijksbezuinigingen hebben moeten dragen.

Gemeenten en provincies moeten zien te verhinderen dat ze nu te veel schrappen, dat ze te veel voorzieningen sluiten en dat ze de komende jaren enorme spijt daarvan krijgen. Wat eenmaal gesloten en opgeheven is, kan alleen maar tegen veel extra kosten weer worden heropend. En ze moeten zien te verhinderen dat het Rijk gaat redeneren dat een bezuiniging van 3 miljard euro weliswaar onevenredig hoog is, maar toch draagbaar voor de gemeenten en provincies omdat ze zich er al op hebben voorbereid. De gemeenten en provincies lijden dan het meest door het lijden dat zij vrezen.