Kabinet erkent tekortkomingen investeringslogica regio’s

Het kabinet gaat dunner bevolkte gebieden meer gewicht geven in de toebedeling van voorzieningen. Dat schrijft minister Hanke Bruins Slot in een kabinetsreactie op het rapport ‘Elke regio telt!’. Daarnaast wil de minister investeren in langjarige programma’s voor regionaal economische ontwikkeling en de relatie tussen het rijk en de regio’s verbeteren.

Kosten-baten analysen

Maatschappelijke kosten-baten analysen (MKBA) die gebruikt worden bij het maken van beleidskeuzes over bijvoorbeeld grootschalige ruimtelijke projecten zijn te veel gefocust op economische belangen en houden te weinig rekening met de toekomstige potentie van regio’s. Zo erkent de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in haar brief. De omstandigheden in dunner bevolkte gebieden komen daardoor onvoldoende in beeld. Investeringen van het rijk landen vooral in economisch sterke- en dichtbevolkte regio’s.

Sociaal belang

Daarnaast is er veel af te dingen op de inhoudelijke overwegingen binnen de investeringslogica van het rijk. Zo werd in het rapport al gesignaleerd en nu onderschreven door de minister. ‘Er is te weinig oog in rijksbeleid voor het sociaal belang van voorzieningen. Kansen van gebieden buiten de economische kernen worden belemmerd door de beleidsfocus op sterke regio’s, en er is onvoldoende aandacht voor specifieke opgaven in de grensregio’s.’

Brede welvaart

Om deze twee problemen aan te pakken wil het kabinet bekijken hoe de besluitvorming in het infrastructuurbeleid breder ingevuld kan worden dan alleen via de MKBA. Het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving willen bijdragen aan de implementatie van het concept brede welvaart in de beleidsoverwegingen. Daarnaast komt er meer aandacht voor verschillen tussen regio’s, onder andere door factoren zoals de nabijheid van voorzieningen en de leefbaarheid mee te nemen.

Langdurige samenwerkingen

In het rapport ‘Elke regio telt!’ signaleerde de onderzoekers tevens dat programma’s om regionale achterstanden aan te pakken te tijdelijk en te kleinschalig zijn. ‘De terugtrekkende beweging van het rijk uit de gebieden buiten de economische kernen zet de legitimiteit van het rijk onder druk’, aldus de minister. Daarom wil het kabinet werken in de regio’s waar dat nodig is, kijken hoe een meer structurele samenwerking tussen rijk en regio opgezet kan worden.

Rijkswerkgelegenheid

Om de rijksoverheid meer zichtbaar en toegankelijk voor mensen in de regio te maken, werkt het kabinet aan een betere spreiding van ‘rijkswerkgelegenheid’ over het land. In het vierde kwartaal van 2023 krijgt de Kamer een brief over de uitwerking daarvan. Bruins Slot kan wel al melden dat bij nieuwe beslissingen over de locatiekeuze van rijksdiensten het regiobelang een prominentere plek zal krijgen.

Mammoettanker

Bruins Slot benadrukt dat het gaat om een ontwikkeling die een lange adem vereist, maar echt nodig is. Het voorzieningenniveau in de periferie holt snel achteruit, en daarmee het vertrouwen dat inwoners en decentrale overheden hebben in het rijk. ‘Het vermogen van de overheid problemen op te lossen, maakt de democratische rechtsstaat tastbaar voor iedereen. Twijfel aan dat vermogen holt onze rechtsstaat uit. We willen niet meer beloven dan we waar kunnen maken. De overheid is een mammoettanker die langzaam van koers verandert.’