Herverdeling valt slechter uit voor Noorden dan gedacht

De herverdeling van het gemeentefonds valt voor de noordelijke gemeenten nog nadeliger uit dan verwacht. De Vereniging Groninger Gemeenten (VGG) wijst op een fout in de berekening van het ministerie van Binnenlandse Zaken waardoor de gemeenten in Groningen, Friesland en Drenthe er samen 45 miljoen euro op achteruitgaan. De gemeenten balen ervan dat dit aan het licht moet komen door een eigen berekening. 'Het is exemplarisch voor het gebrek aan transparantie en uitlegbaarheid.'

Fout

‘Noordelijke gemeenten gaan er samen 45 miljoen euro structureel op achteruit ten opzichte van de door BZK in juli gepresenteerde kaartjes’, schrijft de VGG. De fout heeft te maken met de wijze waarop een aantal budgetten door het ministerie in het model is verwerkt (zie hier een uitgebreidere toelichting).

Geen goed zicht

De fout kwam aan het licht toen de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) in het kritische advies van oktober schreef dat de cijfers ‘geen goed zicht geven op de dynamiek van de (werkelijke) herverdeeleffecten, vanwege de onjuiste verwerking van het budget voor Voogdij/18+ in de uitkering’. Het ministerie gat het verschil toe in een brief aan de Tweede Kamer: ‘De cijfers voor 2019 wijken licht af van de uitkomsten zoals deze op internet zijn gepubliceerd’.

'Boterzacht'

Maar het is geenszins waar dat het gaat om ‘lichte afwijkingen’, moet de VGG nu concluderen. ‘Gemeenten gaan er soms tot 40 euro extra per inwoner op achteruit’, zegt wethouder Erik Drenth (financiën, CDA) van Midden-Groningen. ‘En de effecten hiervan zijn in het Noorden het heftigst. In tegenstelling tot waar het eerder op leek, blijken we er toch niet op vooruit te gaan. Het ministerie zegt wel dat de bedragen worden gemaximeerd, maar verzwakt dat gelijk. Het is allemaal boterzacht. Er zijn geen garanties.’

Leefwereld

‘Het is exemplarisch voor wat er aan de hand is: een gebrek aan transparantie en uitlegbaarheid’, vertelt Drenth. De gemeenten blijven hameren op een zorgvuldig proces en wijzen daarbij vooral naar de ROB en het rapport uit oktober. ‘Daarin staan goede punten, zoals dat er rekening moet worden gehouden met de leefwereld en dat daar methoden voor zijn.’

Werkelijke effecten

De fouten moeten worden hersteld en het herverdeeleffect gecorrigeerd, stelt de VGG, zodat gemeenten duidelijkheid hebben over wat de werkelijke herverdeeleffecten zijn. Drenth: ‘Het gaat ons enorm raken en dan heb je er ook recht op dat het transparant en zorgvuldig gebeurt.’