Gemeenten minder tuk op organiseren kermis

Steeds meer gemeenten in Zuidoost-Brabant stoppen uit geldnood met het organiseren van kermissen. Een landelijke trend nog niet waarneembaar, laat de Vereniging van Gemeentelijke Kermisbeheerders weten, maar gemeenten zijn wel aan het heroriënteren.

• Geen kermisorganisatie uit geldnood

Gemeenten trekken hun handen van de organisatie van de kermis en laten het over aan exploitanten, tussenpersonen of lokale partijen. Dat blijkt uit onderzoek van het Eindhovens Dagblad onder 22 gemeenten in Zuidoost-Brabant. Door de beroerde financiële situatie in veel gemeenten zien zij kermissen organiseren niet meer als hoofdtaak. Inkomsten uit pachtgelden zijn vaak te laag om uit de kosten te komen, waardoor de gemeente geld bij moet leggen, aldus het ED. Ook zouden veel gemeenten worstelen met het berekenen en verhalen van stroomkosten.  

Niet bekend
De gesignaleerde trend komt vice-voorzitter Tinus Kanters van de Vereniging van Gemeentelijke Kermisbeheerders, niet meteen bekend voor. De vereniging bestaat uit ambtenaren van allerlei Nederlandse gemeenten die belast zijn met de organisatie van kermissen in hun gemeente. Een doelstelling van de vereniging is om door collegiale uitwisseling van informatie de belangen van het kermiswezen te bevorderen. Een andere doelstelling is het beschermen en behouden van de kermis bij de gemeente en de ervaringen die binnen de vereniging zijn opgedaan verder over te brengen.

Ledenaantal  daalt niet
‘Maar wij nemen niet de politieke beslissingen over kermissen’, zegt Kanters. ‘Dat doen de colleges van B&W. Wij als vereniging zijn natuurlijk wel betrokken bij ons vak, maar laten ons niet uit over bestuurlijke keuzes.’ Aan de ledenaantallen merkt hij in ieder geval niet dat er een trend is dat gemeenten stoppen met het organiseren van kermissen. ‘Het ledenaantal is ongeveer gelijk gebleven ten opzichte van vorig jaar. We zien geen afname.’

Gemeenten heroriënteren zich
Het klopt volgens Kanters wel dat de ene kermis voor de ene gemeente geld oplevert en de andere kermis voor een andere gemeente geld kost. ‘De afweging hoe hiermee om te gaan maakt de politiek. We weten dat momenteel op veel gemeentehuizen de heroriëntatie plaatsvindt omtrent (gemeentelijke) kermissen. Deze discussie loopt al jaren en moet ook door de politiek worden gevoerd. Wij als VGK doen daar geen uitspraken over. We houden ons als vakgenoten bezig met kennisdeling met betrekking tot gemeentelijk georganiseerde kermissen en niet met de inhoudelijke discussie.’

Belangrijk dat kennis bij gemeenten blijft
Volgens voorzitter Nicole Vermolen van de Nationale Bond van Kermisbedrijfhouders (BOVAK) is de organisatie van kermissen in het verleden vaak geprivatiseerd, maar neemt dit de laatste tijd niet meer toe. 'Het is wel belangrijk dat de kennis bij de gemeenten zelf blijft.' Ze snapt de discussie over kerntaken bij gemeenten. 'Maar het is belangrijk om in gesprek te blijven met de standhouders. De organisatie bij een externe partij laten betekent vaak dat de traditionele kermis in de vergetelheid raakt. Het wordt dan puur commercie.'

Te laat informatie over organisatie
Ze merkt dat wethouders haar vereniging vaak te laat informeren over wie de kermis organiseert. 'Wij hebben er dan niks meer over te zeggen. Er is een oorlog gaande tussen de organisatiebureaus. Wie het beste bod doet, mag het organiseren en de exploitanten mogen het betalen. Zo haal je de kermis naar beneden. En hoe krijg je het dan ooit weer terug? Die risico's kunnen wij ons niet veroorloven.' Ze verwijst ook naar de hogere stroomprijzen sinds de privatisering. 'Die zijn in sommige gemeenten vertienvoudigd.'

Transparantie moeilijk te bewaken
Daarnaast is de transparantie van de gunning verdwenen, vindt ze. 'Vroeger ging het openbaar met enveloppen met een bedrag erin en die werd op maandag geopend en voorgelezen. Je had dan een idee. Nu is het vaak gesloten en bepalen gemeenten zelf. Het is dan moeilijk de transparantie te bewaken. Of je moet meeslijmen of je houd je mond dicht. Als exploitanten steken we binnenkort ook de koppen bij elkaar om hier iets tegenover te stellen.' Vermolen merkt verder dat gemeenten kosten van andere gemeenten op de kermisbegroting zetten, de intocht van Sint Nicolaas bijvoorbeeld. 'Er komt dan zomaar 16.000 euro bij. De kosten voor de kermis lijken dan hoger, maar dat klopt dus niet. Winkeliers willen het dan niet betalen.'

Kermis op erfgoedlijst
Volgens Vermolen wordt niet goed omgegaan met het erfgoed kermis. Samen met het Nederlands Centrum voor Volkscultuur gaat ze zich ervoor inzetten dat dit oudste volksvermaak in binnen- en buitenland op de erfgoedlijst komt. 'We maken voor november ook een beleidsnota waarin we het belang van de kermis onderstrepen. Gemeenten hebben goud in handen. Kijk naar wat de Tilbugse kermis voor promotie brengt en de Eindhovense voor aantallen bezoekers. Ook bij de kleinere gemeenten willen we een snaar raken over wat de essentie van de kermis is.'