Pannenkoek
Columnist Jan Verhagen benoemt, op nationale Pannenkoekdag, de minister van BZK, die de nieuwe paspoorttarieven heeft vastgesteld en daarbij alleen zijn eigen rijkstarieven heeft verhoogd zonder tegelijk de gemeenten toe te staan hun tarieven te verhogen, tot de grootste pannenkoek van Nederland.
Vandaag, vrijdag 28 maart 2014, is de nationale Pannenkoekdag. Oorspronkelijk was dat op dinsdag voor het begin van de vastenperiode, waarin je 40 dagen geen melk, suiker, eieren en spek mocht eten. Dat spul werd dan op de laatste dag voor de Vasten allemaal opgebakken. De pannenkoeken die daarvan overbleven, deelden de mensen uit aan de ouderen uit de wijk. Van die traditie is nu alleen het uitdelen van pannenkoeken aan de ouderen uit de wijk overgebleven. Voor wie denkt dat ik dit alles uit mijn duim zuig: www.pannenkoekdag.nl.
Vandaag, vrijdag 28 maart 2014, is daarmee ook de beste dag om de grootste pannenkoek van het land in het zonnetje te zetten. Die titel komt toe aan de bedenker van de nieuwe paspoorttarieven. Sinds 19 maart zijn er nieuwe paspoorten die niet meer vijf, maar tien jaar geldig zijn. De komende vijf jaar blijven nog even veel mensen een nieuw paspoort aanvragen als nu. De nu in omloop zijnde paspoorten, zijn immers vijf jaar geldig.
Maar daarna, van 2019 tot 2024, zullen weinig mensen een nieuw paspoort aanvragen. Er zijn in die jaren dus ook weinig mensen die betalen voor een paspoort, zodat het rijk weinig rijkspaspoortleges binnenkrijgt en de gemeente weinig gemeentelijke paspoortleges. Bij het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) hebben ze dat heel goed ingezien. De leges die het rijk vraagt voor de paspoorten, zijn daarom per 19 maart bijna verdubbeld. Iedereen snapt die tariefverdubbeling van 19 maart, want het paspoort is op 19 maart twee keer zo lang geldig geworden. Het ministerie stelt ook de maximale tarieven van de gemeentelijke leges vast, maar heeft die per 19 maart niet verhoogd.
In plaats daarvan kondigt BZK aan om dit jaar een onderzoek te gaan uitvoeren naar de gemeentelijke kosten van de paspoorten, om te kijken of de gemeentelijke leges moeten stijgen voor de langere geldigheidsduur. Daarmee is de kans groot dat de gemeentelijke leges per 1 januari 2015 wel fors mogen stijgen. Of per 2016, het onderzoekstempo van BZK kennende. Maar dat is te laat, niet eens zozeer voor het geld maar wel voor het gevoel van de mensen. Op 1 januari 2015 en 2016 verandert er namelijk niets aan het paspoort. Iedereen zal dan de gemeenten verwijten dat ze de tarieven met veel meer dan de inflatie verhogen, dat ze slecht vooruitkijken, en dat ze de kosten slecht verdelen over de aanvragers. Want wie in 2014 een paspoort koopt, betaalt minder dan de kosten. Dus wie vanaf 2015 of 2016 een paspoort koopt, moet extra betalen voor die achterstand.
De minister van BZK, die de nieuwe paspoorttarieven heeft vastgesteld en daarbij alleen zijn eigen rijkstarieven heeft verhoogd zonder tegelijk de gemeenten toe te staan hun tarieven te verhogen, benoem ik daarom vandaag, op nationale Pannenkoekdag, tot de grootste pannenkoek van Nederland. Een hoeraatje voor minister Plasterk!
Dat toont dan weer typisch de denkwijze van ambtenaren aan. Weldenkende mensen zien namelijk meteen dat die tariefverdubbeling onzin is. Het enige dat er verandert aan het paspoort, is het stempeltje met de houdbaarheidsdatum. De variabele kosten per paspoort, zoals de drukkerijkosten, en de personeelskosten voor afhandeling van aanvraag en uitgifte, stijgen niet. Hooguit stijgen de kosten per paspoort wat omdat de vaste jaarlijkse kosten over een kleiner aantal paspoorten uitgesmeerd worden. De kosten per paspoort zijn daarmee echter niet opeens verdubbeld...
Wat hier gebeurt is weer een schoolvoorbeeld van de werkwijze van de Nederlandse politiek: De bevolking klaagt terecht over het feit dat het ze elke 5 jaar tijd en geld kost om een nieuw paspoort aan te vragen, en de ambtenarij bedenkt daar een schijnoplossing voor, die er vooral op gericht is de inkomsten van de staat tenminste gelijk te houden, maar liever nog te verhogen.
Dat is ook hier weer het geval: de kosten voor de overheid gaan omlaag, maar de kosten voor de burger (gerekend over een periode van 10 jaar), i.e. de inkomsten voor de overheid, niet (dat gemeenten eveneens zo snel als mogelijk hun leges zullen verdubbelen, is evident). Netto schiet de burger er dus niets mee op, de overheid des te meer.