Noodlot

Een toneelspel waarin de hoofdpersoon een tegenslag te verwerken krijgt waar hij eigenlijk niets aan kan doen, vaak door wangedrag van een rivaal – het klassieke begin van een Griekse tragedie.

De hoofdpersoon neemt vervolgens enkele wijze beslissingen om de tegenslag te boven te komen, en doet een aantal dappere en verstandige dingen, maar allemaal samen vallen die verkeerd uit. Griekse tragedies lopen slecht af voor alle spelers, zowel voor de hoofdpersoon als voor zijn medespelers en rivalen. Het noodlot is onafwendbaar.

De gemeenten krijgen vanaf volgend jaar ruim 400 miljoen euro minder voor de ouderenzorg en jeugdzorg dan staatssecretaris Van Rijn van Volksgezondheid vorig jaar had beloofd. Dat ligt niet aan een foute inschatting van de gemeenten, maar komt door hebberige geldzucht van de staatssecretaris. Betrouwbaarheid telt voor hem niet meer, alleen de centen. Een klassieke Griekse tragedie tekent zich af. Want de gemeenten stellen zich nu de vraag: ‘Als Van Rijns beloftes van vorig jaar over de budgetten voor ouderenzorg en jeugdzorg niets waard blijken, wat is dan de waarde van zijn nieuwe beloftes over de budgetten?’

Staatssecretaris Van Rijn heeft er belang bij dat er van alles mis gaat in de ouderenzorg en de jeugdzorg bij enkele gemeenten. Dat zou immers de aandacht van de media en het publiek afleiden van chaos in de uitbetalingen van de landelijke zorgdeclaraties. Van Rijn heeft dus belang bij voortdurende kortingen op en onzekerheid over de gemeentelijke budgetten, dat is een bekende methode om een decentralisatie te laten mislukken.

De gemeenten, op hun beurt, realiseren zich dat. Die gaan daarom, als ze dapper en verstandig zijn, anticiperen op verdere kortingen op de budgetten. Wijze gemeenten begroten minder uit te geven dan Van Rijn nu aankondigt. Maar het noodlot is onafwendbaar, want dan gebeurt precies wat Van Rijn wil: hij kan de vermoorde onschuld spelen, want de gemeenten begroten dan voor de ouderenzorg en de jeugdzorg minder uit te geven dan Van Rijn nu aankondigt. Van Rijn kan dat zelfs als argument gebruiken om de gemeentebudgetten nog verder te korten, door ijskoud te beweren dat de gemeenten dat geld blijkbaar niet nodig hebben.

Maar Van Rijn vergeet één ding. Tragedies lopen slecht af voor álle spelers. Het noodlot is onafwendbaar.