'Go with the flow' bij bedrijfsvestigingen

Het is goed voor de werkgelegenheidsgroei in een regio als de nieuwe bedrijven die zich vestigen gerelateerd zijn aan de bedrijven die daar al zijn. Dat effect blijkt uit onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB), al is de omvang van het effect beperkt. Overheden kunnen hier wel op inspelen.

Ideeën uitwisselen

Enkele jaren na de instroom van gerelateerde bedrijven is er een lichte stijging te zien in de regionale werkgelegenheidsgroei, concludeert het CPB. Sectoren zijn sterk gerelateerd als ertussen relatief veel baanwisselingen plaatsvinden. Tussen die sectoren kunnen werknemers makkelijk van baan wisselen en ideeën en vaardigheden uitwisselen.

‘Het gaat om werknemers met dezelfde kennisbasis en dezelfde vaardigheden’, legt onderzoeker Rob Euwals uit. In zo’n regio kunnen werknemers bijvoorbeeld overstappen van een bedrijf dat apparatuur bouwt naar een bedrijf dat die apparatuur gebruikt. ‘Tegelijkertijd is het toch een vorm van diversificatie. Het gaat niet om alle energie in dezelfde bedrijfstak steken, want stel dat die wordt getroffen dan worden alle bedrijven getroffen.’

Sterke punten

Elke regio heeft zijn sterke punten. Voor Leeuwarden is dat bijvoorbeeld de papierindustrie en voor Eindhoven de machine-industrie. In Nijmegen is het aandeel van de elektrische apparatenindustrie in de totale exportwaarde acht keer groter dan in Nederland als geheel. Als regio’s inspelen op die sterke punten en rekening houden met gerelateerdheid, zouden ze dus een voordeel hebben. Beperkt, maar de kennis kan overheden helpen in hun afweging in hoeverre ze actief willen sturen op vestigingsbeleid.

De resultaten pleiten voor een lokaal ‘go with the flow’-beleid. Euwals: ‘Regio’s moeten zelf kiezen hoe actief hun vestigingsbeleid is. Als dat beleid heel erg actief is, moeten ze heel erg sturend optreden. Het voordeel van minder sturing is dat de kosten relatief lager zijn en dat er minder kans is op falen. Bedrijven hebben bovendien zelf al prikkels om locaties te kiezen die de kans op groei en overleving vergroten.’

Maar bedrijven, met name de kleinere, zijn misschien niet bezig met informatie over de bedrijven in de regio in te winnen. ‘Het idee is dat als overheden gewoon faciliteren, voor informatie zorgen, er voor zowel de bedrijven als de regio een win-winsituatie ontstaat. Maar ook als het geïnteresseerde bedrijf niet bij de regio past, moet de regio eerlijk zijn en zeggen dat het niet de lokale specialiteit is.’