Gemeenten willen harde acties tegen rijk voor meer geld

Als het kabinet dit jaar gemeenten niet financieel tegemoetkomt, moet gemeentekoepel VNG alle lopende onderhandelingen met het rijk stopzetten. Daartoe moet de VNG nu voorbereidingen treffen. Ook moet de VNG een scenario uitwerken waarin gemeenten een deel van de jeugdzorg aan het rijk teruggeven. Als op Prinsjesdag blijkt dat het kabinet de financiële nood van gemeenten dit jaar niet wil lenigen, kan direct tot actie worden overgegaan en wordt geen kostbare tijd verloren.

Onacceptabel

Daartoe roept het college van Zoetermeer de VNG in een brief op, mede namens acht andere gemeenten waaronder Delft, Rijswijk en Schiedam. Directe aanleiding voor de oproep is de uitkomst van het Kamerdebat van 2 juli, waarin minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) niet te vermurwen was gemeenten financieel tegemoet te komen. ‘Het kabinet toont op haar best enig begrip, maar blijft tegelijkertijd volharden in verdere onderzoeken, verwijzingen naar het volgend kabinet en administratieve aanpassingen van het begrotingssysteem. Het steeds nijpender wordende financiële probleem van gemeenten lijkt eenvoudigweg onvoldoende serieus genomen’, aldus de brief van de negen gemeenten aan de VNG. ‘Het kabinet biedt geen enkel concreet uitzicht om dit jaar al een financiële bijdrage te willen leveren. Dat is onacceptabel.’

Opschalingskorting

In dat Kamerdebat van 2 juli stelde Ollongren met de provinciaal toezichthouders te willen overleggen of gemeenten dit jaar een niet-sluitende begroting mogen indienen. Daarover komt medio augustus uitsluitsel. Mogelijk wordt ook de opschalingskorting wat verzacht, maar daarvoor moet nader onderzoek worden gedaan. Ook wees Ollongren op lopende onderzoeken naar de stijgende kosten van de jeugdzorg en de financiële gevolgen voor gemeenten van de invoering van het Wmo-abonnementstarief. Die worden later dit jaar verwacht.  Op basis van de resultaten beslist dit kabinet over structureel extra compensatie voor het Wmo-abonnementstarief. Voor de jeugdzorg gaat een volgend kabinet dat doen. Een volgend kabinet moet ook de knoop doorhaken of de opschalingskorting helemaal van tafel gaat.      

Vergaande acties

‘De rek is eruit bij gemeenten. Er moet dit jaar al iets gebeuren. Wachten op het nieuwe kabinet leidt bij de gemeenten weer twee jaar tot tekorten’, aldus de brief aan de VNG. ‘Wij realiseren ons dat dit zeer vergaande acties zijn, misschien wel ongekend binnen de Nederlandse bestuurlijke verhoudingen’, stelt de Zoetermeerse wethouder Marc Rosier (financiën, VVD). ‘Maar er moet dit jaar wat gebeuren. Want het water staat de gemeenten aan de lippen en blijft stijgen. Dat is onhoudbaar.’

Rechter

Eerder deze week zwengelde de Zoetermeerse gemeenteraad een landelijke actie aan om een einde te maken aan de penibele financiële situatie van gemeenten. Een unanieme raad heeft alle Nederlandse gemeenteraden opgeroepen zich achter de actie te scharen. De raad wil, met de steun van zoveel mogelijk andere gemeenteraden, de VNG oproepen niet meer met het kabinet te onderhandelen tot het met structureel extra geld over de brug komt. Ook wordt overwegen helemaal geen begroting in te leveren en het rijk voor de rechter te dagen en het zo te dwingen gemeenten structureel extra geld te geven.