Stijging gemeentelijke reserves uitzonderlijk groot

Nederlandse gemeenten potten vorig jaar uitzonderlijk veel geld op. Dat blijkt uit het jaarlijkse Verslag financieel toezicht BZK op provincies en gemeenschappelijke regelingen. De algemene reserves stegen landelijk met ruim 13 procent, en de bestemmingsreserves met nog eens 11,6 procent. De rapporteurs zien dit niet als een positieve ontwikkeling.

33 miljard

In de collectieve bestemmingsreserves van gemeenten zat op 1 januari 2023 ruim 24 miljard euro. De algemene reserves hadden een hoogte van 8,6 miljard euro. In de meeste gemeenten was er sprake van een stijging van de totale belastingopbrengst tussen de 2- en 5 procent. Echter waren er ook 32 gemeenten waarbij de totale belastingopbrengst daalde, en 27 gemeenten waar de lokale heffingen met meer dan 10 procent stegen.

Geen goed nieuws

‘Al met al achten wij de jaarrekeningoverschotten niet als een indicator van een overvloed van middelen, maar een uitdaging voor gemeenten om in tijden van krapte op de arbeids- en grondstoffenmarkt invulling te kunnen geven aan alle ambities’, zo leest het verslag. Dit komt helder naar voren uit de individuele jaarverslagen van de gemeenten. Door een gebrek aan mankrachten en grondstoffen kon veel begroot werk niet uitgevoerd worden. Vrijwel alle gemeenten hebben een sluitende begroting voor dit jaar, geen sluitende meerjarenbegroting.

Provincies stabieler

De financiële positie van provincies lijkt iets stabieler. Het algemene beeld van de rapporteurs is dat de provincies er degelijk voorstaan. Wel bestaan er onderling verschillen. Zo hebben de provincies Gelderland, Noord-Brabant en Overijssel lagere schuldniveaus en een hogere solvabiliteit vergeleken met Zuid-Holland en Zeeland. Zuid-Holland, Groningen en Gelderland hebben een hogere belastingdruk. Bij geen van de provincies was aanleiding om voor het jaar 2023 op basis van de financiële positie of anderszins over te gaan tot het instellen van preventief toezicht.