Na dip 2019 plust gemeentefonds vanaf 2020

Dit jaar krijgen gemeenten 218 miljoen euro minder uit het gemeentefonds dan verwacht. Vanaf volgend jaar groeit de uitkering echter weer harder dan verwacht.

Dat blijkt uit de op Prinsjesdag gepresenteerde septembercirculaire. De groei van zowel het gemeente- als provinciefonds wordt in 2019 neerwaarts bijgesteld. De groei van het gemeentefonds is 218 miljoen euro lager dan eerder werd verwacht. Ook de groei van het provinciefonds pakt lager uit: 30 miljoen euro.

Onderuitputting
De neerwaartse bijstelling voor dit jaar komt doordat het rijk naar verwachting minder gaat uitgeven dan vorig jaar werd geraamd. Dat heeft te maken met onderuitputting bij Defensie en Infrastructuur en Waterstaat. In de septembercirculaire heet dat ‘aanpassingen in het investeringsritme.’

In 2020 wordt het zogeheten accres opwaarts bijgesteld. Voor 2021 en 2022 zullen de fondsen volgens de septembercirculaire weer meer groeien dan eerder werd verwacht. Volgend jaar zal het gemeentefonds met 1,2 miljard euro groeien. Dat is dan 409 miljoen euro hoger dan bij de meicirculaire nog werd verwacht. De groei bij het provinciefonds is volgend jaar 39 miljoen euro hoger dan verwacht. Het woningmarktpakket, waarmee circa 1 miljard euro is gemoeid, leidt met name tot die opwaartse bijstelling van het accres vanaf 2020.

Schommelende inkomsten
De schommeling in de uitkering van het rijk is de gemeenten – en provincies – een doorn in het oog. In hoofdzaak worden die veroorzaakt door onderbesteding bij het rijk. Dat zorgt ervoor dat gemeenten pas na het opstellen van hun begroting worden geconfronteerd met bijstellingen. Om te zorgen voor meer stabiele inkomsten voor de decentrale overheden, wordt er gesleuteld aan de huidige normeringssystematiek van samen de trap op en samen de trap af. Een werkgroep bestaande uit vertegenwoordigers van het rijk, de koepelorganisaties VNG en IPO en externe deskundigen komen in het voorjaar van 2020 met een rapport over een mogelijk nieuwe opzet van de financiële verhoudingen vanaf 2022. In de tussentijd is het kabinet bereid om voor 2021 en 2021 te kijken of er maatregelen kunnen worden genomen om schommelingen te voorkomen of te dempen.