Gelderland kiest voor de gouden eieren: geen verkoop Nuon-aandelen

Het Gelderse provinciebestuur zet nog zeker vier jaar het lucratieve Nuon-aandeelhouderschap voort. De laatste jaren groeide het dividend tot ongekende hoogte, tot een recordbedrag van 165 miljoen euro in 2007. Door deze sterke groei en het volgens verantwoordelijk gedeputeerde Harry Keereweer goede 'perspectief' voor de komende jaren, ziet Gelderland steeds minder aanleiding om afscheid te nemen van de aandelen.

Voor het uitoefenen van invloed op het bedrijf is er weinig reden publiek aandeelhouder te blijven. Als aandeelhouder wordt de invloed op de stroomtarieven steeds minder en ook de mogelijkheden het energiebedrijf tot duurzame investeringen te bewegen, zijn volgens de gedeputeerde beperkt. 'Het dividend is heel belangrijk', zo onderbouwde de PvdA-bestuurder deze week de Gelderse beslissing de aandelen aan te houden. Een deel van de provinciale begroting is inmiddels gebaseerd op de Nuon-inkomsten: investeringen in het landelijk gebied, het grote stedenbeleid en het water worden ermee gedaan. In de woorden van het college geldt Nuon als 'een belangrijke financier' van het nieuwe beleid in deze bestuursperiode. 'Was het dividend nul geweest, dan zou het niet zinvol zijn geweest de aandelen aan te houden', zegt Keereweer desgevraagd.

Nog niet zo heel lang geleden was het vrij evident dat de beleggingsopbrengst bij een eventuele verkoop van de Nuon-aandelen hoger zou uitvallen dan het dividend dat van Nuon werd ontvangen. De financiële performance is de afgelopen jaren zo sterk verbeterd, dat verkoop nu zeker niet gunstiger uitpakt.

Einde privatiseren

Het energiebedrijf wordt in juli dit jaar opgesplitst in een commercieel productiebedrijf en een netwerkbedrijf. Het aandeelhouderschap van het netwerkbedrijf behoort volgens de wet in overheidshanden te blijven. Voor het commerciële productie- en leveringsbedrijf kiezen Gedeputeerde Staten dus ook voor voorzetting van het aandeelhouderschap. Tenzij Nuon de provincie met een goed bod uitkoopt, verduidelijkt Keereweer.

Gelderland is met 45 procent van de aandelen van Nuon grootaandeelhouder van het energiebedrijf. Ook landelijk gezien zijn er geen decentrale overheden die een groter bezit hebben in Nederlandse energiebedrijven. Gelderland is de eerste die een beslissing neemt wat te doen met haar aandelenbezit. Hoewel andere belangrijke aandeelhouders als Friesland, Amsterdam en Noord-Holland nog geen beslissing hebben genomen, is de kans reëel dat die het voorbeeld van Gelderland zullen volgen. Volgens Keereweer is er een tendens waarneembaar waarin de animo voor privatisering tanende is. 'Het kabinet maakte die omslag, en wij maken die ook', zegt hij.

De grotere aandeelhouders houden er wel rekening mee dat kleinere aandeelhouders zullen gaan cashen. 'Maar ook gemeenten met maar een half procent van de aandelen, willen gezien het dividend de aandelen behouden', weet Keereweer. Voor de zekerheid wordt er wel een zogeheten 'exit-strategie' opgesteld om een eventueel afscheid van aandeelhouders op een gecontroleerde wijze te laten verlopen. Daarmee moet worden voorkomen dat schade wordt berokkend aan de vennootschap en de achterblijvende aandeelhouders.

Gelderland zal in geen geval de vrijkomende Nuon-aandelen willen bijkopen, zoals Noord-Holland dat wel zegt te willen doen. Volgens Willem Pardijs, financieel specialist van de provincie, is overname van aandelen - ook niet van een paar procent - geen haalbare kaart. 'De Randstedelijke Rekenkamer heeft dat onlangs duidelijk gemaakt, nadat wij dat ook al op een rij hadden gezet: het rendement weegt niet op tegen de rentelasten, je moet fors bijlenen of de belastingen verhogen. Dat is niet verantwoord', zegt hij.

Strategie

Een mogelijkheid is dat de exit-gangers hun aandelen aan de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) aanbieden, die daarvoor een speciaal Public Utility Fund in het leven wil roepen, of aan een strategische buitenlandse partner. Want behalve dat het Gelders college deze week het besluit nam aandeelhouder te blijven, zette de grootaandeelhouder in hetzelfde document ook de gewenste strategische koers van het energiebedrijf uit: een strategische alliantie met een Europees bedrijf, een overname door een middelgrote Europese onderneming of verkoop aan een grote Europese speler. Keereweer: 'Een nationale fusie is geen reële optie meer.'

Geen rem op beloning

Nuon-top Gelderland laat de beloningen van de Nuon-top voortaan ongemoeid. De bezoldigingen van de bestuurders van de commerciële poot van het te splitsen energiebedrijf zullen volgens het Gelders college van Gedeputeerde Staten 'geheel marktconform' dienen te zijn. Niet langer zal de hoogte van de bezoldiging passen binnen wat Provinciale Staten in 2006 hadden afgesproken: het salaris van de directie moet uiterlijk 2010 zijn verminderd tot een maatschappelijk aanvaardbaar niveau dat past bij een onderneming in de publieke sector.

Provinciale Staten dwongen Gedeputeerde Staten die lijn uit te dragen, nadat maatschappelijk grote onrust was ontstaan over het salaris van Nuon-topman Ludo van Halderen (circa acht ton). Volgens PvdA-gedeputeerde Harry Keereweer is de nieuwe lijn ingegeven door de Commissie-Dijkstal. Die commissie stelt dat het voor het commerciële deel van energiebedrijven niet mogelijk en wenselijk is om met voorschriften op het punt van bezoldiging te komen. Keereweer: 'Wij zullen als publiek aandeelhouder geen plafond stellen.'