Fiscus gebruikte nationaliteit bij inschatting frauderisico

Het risico op fraude is bij de Belastingdienst tussen 2014 en 2019 ‘met enige regelmaat’ ingeschat op basis van ‘persoonskenmerken zoals nationaliteit of uiterlijk voorkomen’. Dat concludeert accountantsbureau PwC na onderzoek naar 'zwarte lijsten' bij de fiscus. De onderzoekers spreken van ‘tientallen’ voorbeelden die ze vonden in het onderzoek naar een omstreden fraudesysteem dat de Belastingdienst gebruikte.

Tekortkomingen

‘Deze keur ik ten strengste af’, zegt Marnix van Rij, de nieuwe staatssecretaris die verantwoordelijk is voor de Belastingdienst. Hij noemt de conclusies van PwC ‘hard’. Ze laten volgens hem andermaal zien dat de fraudesignaleringsvoorziening ‘fundamentele tekortkomingen’ vertoonde. Eerder werd al bekend dat het systeem in strijd is met privacywetgeving. Daarom heeft de voorganger van Van Rij de stekker eruitgetrokken.

Schuldsanering

Volgens PwC lijkt de fraudesignaleringsvoorziening geen rol te hebben gespeeld bij het trekken van conclusies over aangiften. Wel was al duidelijk dat het ‘zeer aannemelijk’ is dat burgers niet in aanmerking kwamen voor minnelijke schuldsanering (waarbij ze niet hun volledige schuld hoeven af te lossen), kwijtschelding van belastingschuld of een persoonlijke betalingsregeling als hun naam in het systeem stond. PwC bevestigt dit.

Tegemoetkoming

Bij het opstellen van een tegemoetkomingsregeling voor gedupeerden, is het ‘uitgangspunt’ van Van Rij dat deze mensen in aanmerking komen voor tegemoetkoming. Het kabinet twijfelt daarnaast nog steeds of ‘het schenden van de privacy op zichzelf een grond is’ voor compensatie en welke organisatie de tegemoetkomingen moet regelen. De bewindsman wil de Kamer uiterlijk eind maart meer informatie geven over deze regeling.

Breed verspreid

In vrijwel alle gevallen werden burgers, eenmaal in het omstreden systeem gezet, er niet meer uitgehaald. Van zo'n 11 procent van de burgers die in FSV stonden, werden ook bijzondere persoonsgegevens gemeld. ‘Door breed gebruik binnen de Belastingdienst en mogelijke deling met derden, zijn bijzondere persoonsgegevens breed verspreid geraakt’, aldus PwC.

Inkomstenbelasting

Waar de Belastingdienst de afgelopen jaren vooral in het nieuws was wegens het toeslagenschandaal, spelen de problemen rond FSV vooral bij de inkomstenbelasting. (ANP)