Falen als noodzaak

Dus staat de lokaal vermaarde zanger weer voor een lege kantine covers van Engelstalige nummers in het Italiaans te koeterwalen. Na afloop vertrekt hij met zijn gage, groter dan de baromzet. Er is veel mislukt ondernemerschap, klein en groot. Bij fusies en overnames liggen mislukkingen op de loer, die hebben bedrijven als Ahold en ABN Amro bijna geruïneerd. Gebrekkig risicomanagement en naïefoptimistische scenario’s hebben pensioenfondsen en beleggingsinstellingen te gronde gericht.

Ook in de publieke sector komen fiasco’s voor. Bestuurskundigen hebben er studie van gemaakt, en hoewel het lijkt op ramptoerisme levert het vermakelijke zomerlectuur op. Over mislukte snelwegen, nooit gebruikte metrostations en andere infrastructurele werken. En arbeidsmarktprogramma’s die miljoenen kosten en weinigen aan werk helpen. In de private sector wordt gezegd dat een onderneming pas kan slagen als twee of drie voorgangers failliet zijn gegaan. De eerste exploitanten kunnen de rente- en aflossingskosten van een nieuw gebouwde tolbrug, tophotel of vakantiepark nauwelijks opbrengen. Pas na enkele faillissementen en afschrijving van geïnvesteerde middelen heeft de derde exploitant een redelijke kans van slagen. Het is de tragiek van het ondernemerschap, maar biedt ook troost voor wie oog heeft voor het grotere plaatje. Alleen na mislukkingen en het nemen van verlies ontstaat soms iets moois.

Als we met die ogen kijken naar de verhouding van Europa tot Griekenland is misschien een wat mildere benadering van het grote Europese project mogelijk. Alle afgesproken reddingsacties zullen zeer waarschijnlijk falen. Tot echt fors op verstrekte leningen wordt afgeschreven, zal Griekenland niet in balans komen, alle goede wil en mooie woorden ten spijt. De verdiencapaciteit van het land is gewoonweg niet toereikend alle ontstane schulden te compenseren. De Jager, Rutte en collega’s kunnen nu kiezen uit twee soorten falen. De ene is Griekenland deze maanden laten vallen en daarmee het risico lopen van een kettingreactie van bank- en landfaillissementen. Dat is spelen met vuur en politiek en economisch onacceptabel. De andere is Griekenland blijven redden tot er ergens komend jaar geen redden meer aan is, hetgeen enkele ministers van Financiën van Eurolanden of zelfs regeringen de kop kan kosten wanneer leningen worden afgeschreven. Pijnlijk, maar noodzakelijk om zo het project Europa te redden.

Het is niet fijn om dat beleidsfalen aan te zien, omdat de rekening wel betaald moet worden. Maar het is onvermijdelijk om het geldelijk verlies op enige termijn te accepteren ten dienste van het grotere belang van het project Europa waarvan we nu een groeistuip waarnemen.