EU-begroting ´positief voor decentrale overheden´

Of er komend weekeinde een akkoord is over de Europese begroting voor de komende zeven jaar, waarover Europese regeringsleiders vrijdag en zaterdag onderhandelen in Brussel, is nog onzeker. Wel kunnen decentrale overheden volgens gedeputeerde Michiel Rijsberman van Flevoland – die in Brussel voor de decentrale overheden lobbyt - tevreden zijn over wat er op tafel ligt: het onderhandelingsvoorstel van Raadspresident Charles Michel.

Zuinige vier

Volgens Rijsberman lijkt het erop dat de zuinige vier - Nederland, Zweden, Denemarken en Oostenrijk -hun strenge bezuinigingswens wat loslaten. Ze wilden aanvankelijk van 1,16 procent naar 1 procent van de nationale begrotingen. Door het loslaten van die eis ontstaat er meer ruimte om te investeren, ook in de regio. Zo komt er waarschijnlijk een Brexitcompensatiefonds Urk zou daarvan kunnen profiteren. En dat is nodig, want bij een harde Brexit wordt de visserij van Urk zwaar getroffen in de visserij. Bij een harde brexit dreigen 2000 banen verloren te gaan. 

Provincies

Maar het gaat ook om de inkomenspositie van de provincies en de manier waarop ze gemeenten kunnen steunen: de provincies krijgen naar verwachting 200 miljoen per jaar uit Brussel, vooral uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Vandaar dat het de provincies er veel aan is gelegen het budget in Brussel op peil te houden. Daarom hebben de provincies de afgelopen maanden over de cohesiegelden, waaronder EFRO, ook tegen de opstelling van de Nederlandse regering gelobbied. Dat is volgens Rijsberman niet eerder voorgekomen in de EU. ´Wij hebben duidelijk gemaakt dat decentrale overheden echt last hebben van de Nederlandse bezuinigingswens.´ Overigens zijn de provincies het verder in grote lijnen eens met de Nederlandse regering.

Niet-buurlanden
Ook komt er waarschijnlijk een nieuwe component voor het grensoverschrijdend programma Interreg.  Interreg gaat nu vooral over buurlanden. Maar het zou dan ook mogelijk worden dat niet-buurlanden onder Interreg gaan vallen en dat bijvoorbeeld Nederlandse en Italiaanse samenwerkingen worden gecofinancierd. Verder is Rijsberman blij dat een aantal verplichtingen voor het nieuwe Just Transition Fund wellicht minder zwaar worden dan aanvankelijk de bedoeling was. Het Just Transition Fund is bedoeld om regio´s te steunen die de productie van steenkolen staken. Of, zoals in Nederland, de gasproductie, zoals in Groningen. Aanvankelijk was het de bedoeling dat dat vanuit Brussel aangestuurd zou gaan worden. Maar de provincies krijgen waarschijnlijk meer vrijheden daarin. Ook de verplichting om vanuit EFRO het transitiefonds te cofinancieren, is in het voorstel van Michel vervallen.

Korte termijn

Tegelijk zijn er ook zorgen. Het Europees geld wordt vooral op de korte termijn ingezet en de vraag is wat dit voor de jaren na 2023 betekent. ´Maar´, zegt Rijsberman, ´als je de korte termijn niet regelt, hoef je aan de lange termijn niet meer te beginnen. Ik ben blij met dit pakket. Onze lobbypunten zitten er goed in.´ Rijsberman constateert dat de standpunten van de lidstaten nog ver uit elkaar liggen. ´Dus wellicht is er nog een volgende top nodig, met lange werkweken voor heel veel ambtenaren.´ En dat kan een probleem worden: in 2013 was er ook pas aan het eind van het jaar een akkoord omdat de lidstaten het niet eens werden, waardoor het begrotingsjaar 2014 verspeeld werd. Want na een akkoord moeten er nationaal en regionaal nog veel programma´s worden ingericht.  En toen was er niet ook nog eens een coronacrisis te bestrijden.