Een goede omgangsregeling

Die minister of staatssecretaris heeft dan natuurlijk helemaal gelijk. De overheid, als geheel, schiet er niets mee op als een onderdeel van het rijk gaat procederen tegen een ander onderdeel van de overheid. Maar als een minister in zo’n geval verzucht “Zo moeten we niet met elkaar omgaan!”, dan bedoelt hij altijd dat de gemeente zich moet inhouden. Nooit denkt hij er in dat geval aan om zich zelf in te houden. Tegelijkertijd denkt de betrokken gemeente ook “Zo moeten we niet met elkaar omgaan!”, als zij zich ernstig benadeeld voelt door het rijk.

De rechter moet gemeenten vaak beschermen tegen machtsmisbruik van het rijk. Twee voorbeelden.

Staatssecretaris De Krom van Sociale Zaken heeft vele tientallen miljoenen euro’s teruggevorderd van gemeenten als die iets te laat waren met een accountantsverklaring over de gelden om werklozen aan een baan te helpen. “Als de gemeente niet op tijd een accountantsverklaring kan laten zien, dan is het geld dus onrechtmatig besteed”, zo hield de staatssecretaris vol - ook als hij enige tijd later alsnog die accountantsverklaring te zien kreeg. Dat hij zo de financiële problemen van zijn ministerie oploste, ten koste van de gemeenten, daar deed hij het natuurlijk niet voor – dat denkt u toch niet? De gemeenten dachten vooral “Zo moeten we niet met elkaar omgaan!”, en stapten massaal naar de rechter. Sommige verloren, maar onlangs wonnen sommige gemeenten, en kregen ze alsnog hun geld.

Minister De Jager van Financiën gaat het zogeheten schatkistbankieren verplicht stellen. Gemeenten moeten elke avond het saldo van hun bankrekening overmaken naar het rijk, en kunnen het niet meer bij een gewone bank laten staan. Dat lijkt in strijd met Europese wetgeving, want het belemmert dat buitenlandse banken de gelden van de gemeenten mogen beheren. Daarbij kost het de gemeenten ongeveer driehonderd miljoen euro per jaar aan gemiste rente, waarvoor ze geen cent vergoed krijgen.

U gelooft toch niet wat de minister zegt, namelijk dat de belangrijkste reden is dat de gemeenten zo minder risico lopen dat ze hun tegoeden kwijtraken door een faillissement van een bank? Als dat de reden zou zijn, dan zouden de gemeenten wel mogen schatkistbankieren in Duitsland... “Zo moeten we niet met elkaar omgaan!”, denken de gemeenten, die het geld niet kunnen missen.

De Jager hoeft waarschijnlijk niet lang te wachten op een proces. En als het schatkistbankieren onwettig wordt verklaard, kan hij ook wachten op een proces over schadevergoeding. Zo moeten we niet met elkaar omgaan, inderdaad.