Door de cijfers heen...

Nieuwe coalities worden gevormd en nieuwe ambities worden verwoord in programma’s en akkoorden. Ambities op het gebied van woningbouw, klimaatdoelstellingen, het sociaal domein, Noem maar op.

Al deze ambities kosten geld. En veel gemeenten hebben het financieel niet gemakkelijk. Door de gedecentraliseerde opgaven, de taakstelling hierop, de opschalingskorting, en door nieuwe maatschappelijke opgaven.

Financiële ruimte

Ter voorbereiding op de coalitieonderhandelingen wordt er vaak een financieel perspectief opgeleverd. Hierin wordt duidelijk gemaakt wat de financiële ruimte is.

En vaak is dit perspectief minder dan misschien in eerste instantie was gedacht. De ambtelijke organisatie is vaak onbewust terughoudend en voorzichtig bij het opstellen van het financieel perspectief. Hierdoor worden mogelijk innovatieve manieren om meer te doen met de beschikbare budgetten over het hoofd gezien. Door de nieuwe gemeenteraad of coalitie wordt een kleinere financiële ruimte gepresenteerd dan daadwerkelijk aanwezig is. Uiteraard wordt dit momenteel overschaduwd door de oorlog in Oekraïne en de directe gevolgen die dit heeft voor gemeenten, en de beschikbaarheid van middelen voor ambities en 'nieuw' beleid in relatie tot het beschikbaar houden van middelen voor noodopvang e.d.

Lastig te doorbreken

Dit is niet eenvoudig te doorbreken. Gelet op de informatievoorsprong die de ambtelijke organisatie heeft op de gemeenteraad. Als raadsleden vragen hoe de ruimte tot stand is gekomen, wordt gesteld, dat toch eerst rekening gehouden moet worden met de wettelijke verplichtingen en dat men pas aan nieuwe ambities toekomt, als het budget voor deze verplichtingen is gereserveerd.

Onderzoek toont aan, dat deze wettelijke verplichtingen lang niet altijd hard of überhaupt aanwezig zijn. Maar ook dat als dat wel het geval is, had men ook kunnen kiezen om minder budget te reserveren voor deze vermeende verplichtingen door hier op een andere (goedkopere) manier invulling aan te geven.

Om toch een beter inzicht te krijgen in de mogelijkheden kunnen raadsleden ervoor kiezen om samen met de concerncontroller en zijn afdeling Financiën en de afdeling Control op zoek te gaan naar eventuele ruimte. 

Daarin zijn er een aantal mogelijkheden. In de komende weken zullen we een reeks cases publiceren waar we succesvol ruimte hebben kunnen creëren met innovatieve instrumenten om op een andere manier om te gaan met het budget.

Het eerste artikel in de reeks publiceren we gelijk al:

Zero based begroten leidt tot draagvlak

In deze case vertellen we het verhaal hoe met een zero based begroting de gelden rechtstreeks aan de beleidsplannen gekoppeld konden worden om zo de begroting volledig transparant te maken.

Houd ons kennispartner kanaal in de gaten voor de andere cases over dit onderwerp.