Koepels eisen maatregelen tegen ravijnjaar

In een brief aan informateur Ronald Plasterk formuleren VNG, IPO en de Unie van Waterschappen hun financiële voorwaarden om tot een vruchtbare samenwerking te komen. Belangrijkste: de greep van 2,7 miljard uit het gemeente- en provinciefonds moet van tafel. Ook de opschalingskorting dient te worden afgeschaft.

Onmisbaar

De decentrale overheden vormen volgens de drie koepels een onmisbare schakel om het vertrouwen van de mensen in de overheid te herstellen. Samen met het nieuwe kabinet willen ze een agenda opstellen die gericht is op de aanpak van de grote maatschappelijke opgaven, zoals bestaanszekerheid, brede welvaart, asiel en migratie en alle uitdagingen in het ruimtelijk domein: woningbouw, de energietransitie en de noodzakelijke infrastructurele aanpassingen aan het klimaat.

Opschalingskorting

Daarvoor is een versterking van het partnerschap tussen het rijk en de decentrale overheden nodig, schrijven de drie koepels aan Plasterk. En vooral: meer geld. De in 2015 door Plasterk als PvdA-minister van Binnenlandse Zaken ingevoerde opschalingskorting moet worden geschrapt. Dat scheelt gemeenten in 2026 (het dreigende ‘ravijnjaar’) 675 miljoen euro en provincies 40 miljoen.

Accres

Ook de korting op het accres (waardoor de omvang van het gemeente- en provinciefonds gelijke tred houdt met de rijksbegroting) moet van tafel. Vooruitlopend op een nieuwe systematiek van financiering worden gemeenten in 2026 met 2,3 miljard euro gekort en provincies met 400 miljoen. Onverantwoord, aldus de koepels. Decentrale overheden ‘zullen investeringen uitstellen of annuleren en bezuinigen op de uitvoering van vrijwel al hun kerntaken’.

Meer budget

De koepels zien ook bezwaren tegen de voorgestelde nieuwe systematiek van financieren: het koppelen van het accres aan de gemiddelde groei van het BBP over de afgelopen acht jaar (circa 1,5 procent). Dat brengt meer stabiliteit, maar is volgens VNG, IPO en UvW onvoldoende om de groei van  de kosten te dekken. Onder meer de vergrijzing en bijbehorende zorgkosten, het beheer van de infrastructuur en de openbare ruimte en het natuurbeheer vragen volgens de koepels om meer budget.

Beleidsvrijheid

Verder verlangen VNG en IPO van het nieuwe kabinet minder specifieke uitkeringen. ‘Dit beperkt de beleidsvrijheid van gemeenten en provincies en geeft veel administratieve lasten. Wij roepen een nieuw kabinet dan ook op om vooral de algemene uitkeringen te benutten om gemeenten en provincies te bekostigen.’