Cao-onderhandelingen gemeenten complex

Vakbonden en gemeentelijk werkgevers staan aan de vooravond van de onderhandelingen over een nieuwe cao voor gemeenteambtenaren. Het dreigen de lastigste onderhandelingen in tijden te worden. Stelligheden van dat soort dienen doorgaans met een korreltje zout te worden genomen, maar dit keer is het waarschijnlijk toch niet ver van de waarheid.

ANALYSE

Voorzien is dat de onderhandelende partijen in november officieel met elkaar aan tafel gaan om te komen tot een nieuwe cao – de huidige loopt op 1 januari af. Voor die tijd, waarschijnlijk deze maand nog, komen de bonden met een looneis, de werkgevers met een looninzet.

Loonruimte

Door de coronacrisis, waarvan niemand weet hoe lang die nog aanhoudt en hoe zwaar de gevolgen zijn, wordt dat onderbouwen ervan een ingewikkelde opgave. Krimpt de economie met 7 procent, zoals het Centraal Planbureau onlangs voorspelde, of komen we in de dubbele cijfers ­terecht? Wat gebeurt er met de pensioenen en de pensioenpremies? Stuurt het kabinet aan op bezuinigen, zoals bij de vorige crisis in 2008, of kiest het juist voor extra investeren? Kom dan maar eens met een reële looneis en een plausibele inschatting van de loonruimte.

Verlof

Wat de onderhandelingen extra gecompliceerd lijkt te maken, is de vorige week gepubliceerde uitslag van een enquête onder gemeenteambtenaren. Een gezamenlijk initiatief van bonden en werkgevers om bij hun achterbannen input op te halen voor de invulling van de nieuwe cao. Daarin werd medewerkers onder meer gevraagd op welk arbeidsvoorwaardenthema in die cao de nadruk moest komen liggen. Zo’n 27.000 gemeenteambtenaren vulden de vragenlijst in.

Door de oogharen kijkend naar de prioritaire thema’s is er weinig nieuws onder de zon. Op één, als vanouds: inkomen/salaris. Op zeer ruime afstand gevolgd door de thema’s werk-privébalans en verlof/verlofregelingen. Dan weet je als cao-onderhandelaars waar je het over moet hebben en waarover niet – of althans niet te lang.

Salaris

Maar als je een laagje dieper de enquête­resultaten induikt, kom je erachter dat wat de ambtenaren willen erg afhankelijk is van hun inschaling en leeftijd. Er zijn grote verschillen tussen groepen medewerkers. Ambtenaren in de lagere schalen blijken aanzienlijk minder tevreden met hun salaris dan hun collega’s in de hogere functieschalen. Bijna de helft van de respondenten geeft aan meer verlofdagen te willen, maar bij medewerkers jonger dan 45 jaar is dat liefst 60 procent. Onder diezelfde jonge ambtenaren blijkt er, anders dan in de overige leeftijdsgroepen, daarentegen bar weinig animo te zijn voor de invoering van een vitaliteitsverlofbudget – een belangrijk thema voor de vakbonden. Als een ding duidelijk wordt na die rondvraag, is dat dé gemeenteambtenaar niet bestaat.

Vakbond

Saillant worden de onderhandelingen sowieso. De vakbondsonderhandelaars van de FNV treffen straks aan de andere kant van de tafel Ton Heerts. Het oud PvdA-Tweede Kamerlid was jarenlang hun voorzitter. Nu heeft hij een andere voorzitterspet op: de huidige burgemeester van Apeldoorn is de eerste man van de onderhandelingsdelegatie namens de gemeentelijke werkgevers. Over lastig gesproken.