Dag des oordeels

Aanstaande dinsdag, 16 juni, oordeelt de rekenkamer of zijn aanbevelingen uit 2006 zijn opgevolgd. De rekenkamer had in 2006 vooral veel aanbevelingen voor het Rijk. Specifieke doeluitkeringen moesten getoetst worden of ze naar het gemeentefonds konden overgaan.

Het Rijk moest in zijn afweging tussen gemeentefonds en specifieke doeluitkeringen ook de kosten van het rijkstoezicht meewegen. Het Rijk moest de beleidsvrijheid van de gemeenten beter aanduiden en beter mogelijk maken door ook de bijpassende ambtelijke capaciteit aan de gemeenten over te dragen. Het Rijk moest gemeentelijk maatwerk centraal stellen, en niet de beleidskeuzes van het Rijk. Verder moest het Rijk rust en stabiliteit bieden, en niet steeds met nieuw beleid komen. Ten slotte moest het Rijk zorgen voor een passende verantwoording.

Ook voor de gemeenten gaf de Algemene Rekenkamer enkele aanbevelingen. De gemeenten moesten de moed hebben vast te houden aan de eigen visie en prioriteiten, en duidelijkheid vragen over de beleidsvrijheid die ze krijgen. Verder gaf de rekenkamer de gemeenten nog wat adviezen over de uitvoering van beleid.

Wat zal de rekenkamer aanstaande dinsdag zeggen? Ik verwacht dat de rekenkamer erg positief zal zijn over het plan van het Rijk om zo weinig mogelijk specifieke doeluitkeringen over te houden. In 2007 waren er nog 134 specifieke doeluitkeringen, maar het Rijk wil er in 2011 nog maar 39 over hebben. Wel zal de rekenkamer zijn teleurstelling uitspreken over de voortgang van dat plan.

In 2008 lag de vermindering op schema, en waren er nog maar 101 specifieke doeluitkeringen, maar dit jaar zijn er 109! Wel zijn er 27 specifieke doeluitkeringen verdwenen, maar tegelijkertijd zijn er 35 nieuwe specifieke doeluitkeringen ingesteld; dat is elke tien dagen één.

Ik verwacht verder dat de rekenkamer dinsdag een vernietigend oordeel zal uitspreken over de zogeheten decentralisatie- uitkeringen. Dat zijn specifieke uitkeringen die zijn vermomd als onderdeel van het gemeentefonds. Wolven in schaapskleren. Eigenlijk mogen de gemeenten die vrij besteden, want ze zijn onderdeel van het gemeentefonds, maar o wee als de gemeenten dat niet doen zoals het Rijk wil, dan worden ze de komende jaren gekort.

Ik ben erg benieuwd hoe de rekenkamer dinsdag zal oordelen over de beperking van de verantwoording die de gemeenten moeten afleggen over de besteding van de specifieke doeluitkeringen. Waar de gemeenten drie jaar geleden nog een accountantsverklaring moesten overleggen voor elke specifieke doeluitkering, is nu één accountantsverklaring voldoende voor de hele jaarrekening inclusief alle specifieke doeluitkeringen.

Voor de gemeenten is dat een prima regeling, voor de beperking van de administratieve lasten ook, maar het is wellicht een gruwel voor de rekenkamer die ‘controle op de juiste besteding’ als levensdoel heeft.