Cultuurhuizen uit nood wendbaar

Kwijtschelding van de huur, extra geld en veel overleg: gemeenten doen er alles aan om hun cultuurpodia in tijden van corona overeind te houden. Dat lijkt te lukken, omdat rijk en provincie ook steunen. Van de cultuurhuizen wordt ook wat verwacht, vooral dat ze wendbaar worden.

De prachtige art-decozalen van concertzaal De Vereeniging in Nijmegen zijn al maandenlang in gebruik als collegezaal. Vier dagen per week stroomden er studenten van de Radboud Universiteit naar binnen om colleges te volgen en tentamens te maken. Ook de zalen van de Stadsschouwburg aan hetzelfde Keizer Karelplein werden verhuurd aan de universiteit. ‘We willen onze mensen natuurlijk zo veel mogelijk aan het werk houden. Bedrijfsvoering in deze tijd betekent dat je andere dingen moet doen,’ aldus schouwburgdirecteur Eva Middelhof.

Eigen vermogen

Die bedrijfsvoering, dat is natuurlijk een drama, sinds maart. ‘Wij verdienen 70 procent van onze inkomsten zelf, door zaalverhuur en ticketverkoop en horeca. In vergelijking met andere podia relatief veel. Dat viel in één klap stil.’ Is ze bang voor een faillissement? ‘We hebben nauwelijks eigen vermogen. Ik ben in maart direct in gesprek gegaan met de gemeente over huuropschorting, want ik wist: zonder hulp zouden we augustus niet halen. Ik voelde me direct enorm gesteund.’

Cofinanciering

De NOW-maatregel, de verhuur aan de universiteit: het helpt allemaal mee, zegt Middelhof. Voorlopig vallen er in Nijmegen geen culturele podia om, verwacht wethouder cultuur Noël Vergunst (GroenLinks). Uit  een dit najaar door de gemeente georganiseerde enquête onder vijftig culturele organisaties, zegt geen van de respondenten op korte termijn in het voortbestaan bedreigd te worden door Covid-19. Vooral ingehuurd personeel vangt de klappen op, er zijn financiële reserves, al is het natuurlijk niet duidelijk hoe lang die volstaan. Vergunst: ‘Natuurlijk is het lastig, niemand staat er goed voor, maar ze redden het wel.
De NOW en de Tozo zijn daarbij heel belangrijk. De gemeente zelf komt ook over de brug: met cofinanciering bij de rijkssteun, er is een coronafonds voor de kleinere instellingen. In 2020 ging er 2,4 miljoen extra naar de podia, voor 2021 staat al 1,3 miljoen klaar.

Tovertaal

Vergunst: ‘We willen de infrastructuur op peil houden, maar die zal wel transformeren. De sector moet wendbaar en weerbaar worden. Hoe is nog niet duidelijk, daar praten we met de instellingen over. Misschien kleinere of meer hybride producties, of een andere organisatie.’ Er is een nieuw fonds waar 360.000 euro beschikbaar voor speciale producties. ‘Dat levert een aantal makers weer een inkomen op. Zo kunnen we over een paar jaar misschien zeggen: het was moeilijk, maar dit is toen wel gerealiseerd. Iets van artistieke waarde dat beklijft. Hoe of wat is nog helemaal niet duidelijk, we gaan er ook geen voorwaarden aan verbinden dat het over corona moet gaan of zo.’

Middelhof ‘Er wordt nu al op een intelligente manier gepraat over de toekomst. Over samenwerking tussen podia in de regio. Weerbaar en wendbaar klinkt natuurlijk als tovertaal en het zijn misschien hocus-pocuswoorden, maar het wordt anders in de toekomst, dat is duidelijk. Daar denken we nu al samen over na.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 24 van deze week