Opnieuw interesse voor regionale accountantsdienst

Kleine en middelgrote gemeenten hebben grote moeite een accountant te vinden. Dat leidt tot hernieuwde belangstelling voor Gemeentelijke Accountantsdiensten (GAD’s). Eventueel in regioverband.

Meerwerk

Accountantskantoren zien gemeenten vanwege de specifieke expertise die nodig is vaak niet zitten als klant. Bovendien gaan ze net als andere werkgevers gebukt onder personeelsschaarste, zeker voor controlewerkzaamheden. Maar gemeenten balen van rekeningen die ze van hun accountant krijgen voor meerwerk. Voor een deel zijn die in hun ogen, met het groeiend aantal verantwoordingsregelingen die zij zelf moeten uitvoeren van het rijk, legitiem. Het accountantstekort en wederzijdse irritaties leiden tot hernieuwde belangstelling voor de oprichting van Gemeentelijke Accountantsdiensten (GAD), constateerde eerder de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Aanbestedingen leveren nauwelijks kandidaten op, dus van keuze is nauwelijks sprake.

Koehandel

‘Koehandel’, zegt griffier Sjaak Van ’t Hof van Bergen (L) over meerwerknota’s. Die zijn volgens hem ‘schering en inslag.’ ‘Je denkt klaar te zijn met wat je hebt afgesproken, maar vrijwel altijd volgt een aanvullende rekening.’ Het gebrek aan transparantie ergert hem. ‘De accountant presenteert wat staatjes en schrapt ter plekke nog wat. Uiteindelijk staat onder de streep de helft van het aanvankelijke meerwerkbedrag.’ Van ’t Hof accepteert alleen nog meerwerkuitgaven na overleg vooraf. ‘Ik heb dat strikt geformuleerd.’ Volgens Niki Vintcent, griffier van Beesel, vindt het lastig om in te schatten of meerwerkfacturen terecht is. Hij sluit niet bij voorbaat uit dat zaken administratief zaken beter kunnen en begrijpt ook dat controle van tientallen zogeheten Sisa-regelingen tot hogere prijzen leiden. Ook hij bepleit meer transparantie.

Corona

Geert van Soest, raadsgriffier van Venlo, herinnert zich geen jaarrekeningcontroles zonder meerwerkfactuur. Venlo gaat – vaak het verweer vanuit de accountantswereld – niet voor het laatste dubbeltje: ‘Wij laten in de aanbesteding de prijs niet zo zwaar meewegen. Doe je dat toch, dan val je later in je eigen mes.’  Van Soest schreef eerder mee aan een VNG-handreiking over GAD’s en bepleit dat gemeenten de die mogelijkheid serieus overwegen. In zijn eigen regio bloedde in het griffiersoverleg het gesprek hierover dood, onder meer door corona en niet synchroon lopende contracten. Het idee heeft hij nog niet laten varen. Al is er voor Venlo geen directe noodzaak, door de samenwerking met de huidige accountant. De Venlose griffier schat dat voor een GAD een volume nodig is van 200.000 – 250.000 inwoners.

Winstmarges

De enige gemeenten met een eigen accountantsdienst, zijn Amsterdam en Den Haag. Carla Slotema-Tesser, gemeente-accountant en directeur van de GAD in Den Haag, denkt dat accountants die op de gemeentelijke loonlijst naast controlewerkzaamheden over financiële verantwoordingsvraagstukken. ‘Een GAD is er om de gemeentelijke organisatie elke dag te helpen verbeteren en de controlerende rol van de gemeenteraad te versterken’, zegt zij. Ook kan de oprichting van zo’n dienst op termijn kosten drukken: ‘Wij zijn ambtenaren en hanteren geen winstmarges.’ Continuïteit van de controle is volgens haar met een GAD gegarandeerd en het circus van aanbestedingen vervalt.

Inflatie

Desondanks ziet ze nog niet zo snel GAD’s van de grond komen. Vooral vanwege het benodigde volume. ‘Voor kleinere gemeenten zijn de opstartkosten fors’, aldus Slotema-Tesser. Volgens de VNG-handreiking (2020) kost een GAD tussen de 2 en 4 euro per inwoner. De inflatie van de afgelopen twee jaar is in die bandbreedte niet verdisconteerd.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 21 van deze week