Toezicht

Al sinds de negentiende eeuw houden de provincies financieel toezicht op de gemeenten, om te kijken of die niet te veel geld uitgeven – en dan wil ik ervanaf wezen of dat sinds Napoleon of sinds Thorbecke is. Natuurlijk wil minister Ollongren van Binnenlandse Zaken dat de provincies dat blijven doen. Twee eeuwen decentralisatie doorbreek je niet zomaar. Maar onlangs stelde ze enkele kleine aanpassinkjes voor. Niets om je druk over te maken, hoor! 

Ten eerste wil de minister het financieel toezicht centraliseren. Ze wil namelijk meer bevoegdheden en mogelijkheden krijgen om het financieel toezicht van de provincies uniformer te maken. Nu kan elke provincie nog zijn eigen eisen stellen aan de begrotingen van de gemeenten, en daar wil ze een eind aan maken.

Ten tweede wil de minister het financieel toezicht centraliseren. Ze wil dat de provincies ook de financiële risico’s van de gemeenten gaan toetsen – en natuurlijk moet de minister daarvoor centrale normen opstellen.

Ten derde wil de minister het financieel toezicht centraliseren. Ze pleit ervoor dat het financieel toezicht van de provincies niet wordt uitgeoefend door een of andere willekeurige gedeputeerde maar door de commissaris van de koning, en wel in zijn rol als rijksfunctionaris. Die dan de orders van de minister moet opvolgen. En ten vierde wil de minister het financieel toezicht centraliseren.

De provincies moeten van haar meer big data en moderne techniek gebruiken bij hun toezicht. En, hoe toevallig, de minister heeft die big data en moderne techniek beschikbaar! Terzijde merkt de minister nog op dat het financieel toezicht goedkoper wordt als het wordt gecentraliseerd.

Maar als het financieel toezicht mis gaat, en als een gemeente een artikel 12-uitkering nodig heeft vanwege tekorten, dan moet de verantwoordelijke provincie dat maar bijdragen. Dat kan natuurlijk niet de schuld van de minister zijn of van de normen die zij oplegt. Het toezicht is immers al twee eeuwen gedecentraliseerd.

Waarom we ons hier niet druk over hoeven te maken? Dat is vanwege een oude wijsheid die al sinds Napoleon (of Thorbecke, daar wil ik vanaf wezen) rondgaat op het ministerie van Financiën: ‘Als je wil dat iets mislukt, laat het dan over aan Binnenlandse Zaken.’