Georganiseerde criminaliteit

De koning heeft zijn handtekening nog niet gezet. De Eerste Kamer denkt er nog over na. Maar minister Dijsselbloem van Financiën zorgt dat hij volgend jaar geldt: de Wet houdbare overheidsfinanciën.

De wet die bepaalt dat Nederland maximaal 3 procent tekort mag hebben, waarvan het rijk maximaal 2,5 procent, en de gemeenten, provincies en waterschappen samen maximaal een half procent. Wat dit kabinet verstaat onder ‘eerlijk delen’, wordt pijnlijk duidelijk met de Wet houdbare overheidsfinanciën. 

Het rijk geeft vijf keer zoveel uit als de gemeenten, provincies en waterschappen, en wil dus ook vijf keer zoveel tekort kunnen hebben. Dat is te begrijpen. Maar vervolgens verbiedt het rijk dat de gemeenten hun onroerende zaakbelasting met meer dan de inflatie verhogen, terwijl het rijk zelf alle mogelijke landelijke belastingen en accijnzen wel stevig verhoogt.

Daarna plukt het rijk de gemeenten en provincies kaal. U dacht nog dat het gemeente en provinciefonds ‘trap op, trap af’ meelopen met de rijksuitgaven? Vergeet het maar. In 2015 stijgen de rijksuitgaven een heel klein beetje, maar haalt het rijk een half miljard euro uit het gemeentefonds, onder het mom van extra kortingen. Tegelijkertijd schuift het rijk al zijn financiële problemen door naar de gemeenten, ook grote financiële problemen als de algemene wet bijzondere ziektekosten en de jeugdzorg.

Dat is voor het rijk dubbel verdienen: de gemeenten krijgen minder dan het rijk eraan uitgeeft, en de uitgaven aan die doorgeschoven taken mogen elk jaar minder groeien dan ze nu doen. Desondanks kost het de minister van Financiën heel veel moeite om zich volgend jaar te beperken tot 3 procent tekort. Eigenlijk moet het rijk daarvoor ongeveer 8 miljard euro bezuinigen, maar de minister denkt het met 6 miljard euro ook te kunnen. Het zal erom hangen.

Wat zeker helpt, is dat de gemeenten, provincies en waterschappen volgend jaar verwachten minder dan een half procent tekort te hebben, namelijk maar 0,3 procent – ondanks het uitschudden door het kabinet. Want de lagere overheden bezuinigen wel fors, die doen wat het rijk nalaat. De minister was daar erg blij mee, zo liet hij onlangs weten. Maar wacht eens, als de gemeenten, provincies en waterschappen maar 0,3 procent tekort hebben, en Nederland in totaal 3,0 procent, dan betekent dat dat het rijk zelf 2,7 procent tekort heeft. Dat is meer dan de 2,5 procent die de nieuwe Wet houdbare overheidsfinanciën toestaat.

De minister van Financiën weet dat. Het hele kabinet weet dat. Het kabinet overtreedt dus bewust de nieuwe wet, al in het eerste jaar dat hij geldt. Hoe noem je een groep mensen die willens en wetens een wet overtreedt? Een boevenbende? De Bond van wetsovertreders? Georganiseerde criminaliteit?