Rotterdam slokt meeste rijksgeld op

De gemeente Rotterdam ontvangt verreweg het meeste rijksgeld per inwoner: 7.778 euro. Dat is ruim drie keer zoveel als het landelijk gemiddelde (2.528 euro).

Dat blijkt uit de vandaag gepresenteerde Atlas rijksuitkeringen aan gemeenten 2021 van het Coelo, het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden.

Bloemendaal

Gemeenten ontvangen van het rijk 47 miljard euro via 175 verschillende uitkeringen, zo heeft het Groningse onderzoeksinstituut geïnventariseerd. Bijna 13 miljard euro daarvan komt binnen via specifieke uitkeringen (geoormerkt voor bepaalde uitgaven) en 37 miljard euro via het vrij besteedbare gemeentefonds.

Gemiddeld ontvangen gemeenten per inwoner 2.528 euro. Rotterdam krijgt zoals gezegd het meest, daarna volgen Heerlen (4.034 euro) en Vlissingen (3.970 euro). Bloemendaal, Blaricum en Wijdemeren krijgen het minst (respectievelijk 1.179 euro, 1.241 euro en 1.318 euro per inwoner).

Sociale structuur

Dat er relatief veel rijksgeld richting de havenstad vloeit, komt volgens de onderzoekers vooral door de specifieke uitkering deelproject bestaand Rotterdams gebied (BRG) project mainportontwikkeling.

Grotere gemeenten ontvangen overigens naar verhouding het meeste geld van het rijk, vooral vanwege hun zwakkere sociale structuur. Daardoor wordt er meer bijstand en zorg verstrekt. Ook gemeenten in het noorden ontvangen om diezelfde reden relatief veel geld van het rijk.

Coronasteun

Uit de Atlas blijkt dat het aantal specifieke uitkeringen flink stijgt: van 29 in 2019 naar 119 in 2021. Deels valt dat te verklaren door een verschuiving van decentralisatie-uitkeringen, die onder het gemeentefonds vallen, naar specifieke uitkeringen. Dat geldt ook voor de bedragen die ermee gemoeid zijn. Wanneer die toename precies is ingezet, is volgens het Coelo moeilijk in te schatten omdat de definitieve cijfers voor de specifieke uitkeringen voor de periode 2017-2019 nooit bekend zijn gemaakt. Waarschijnlijk liggen ze volgens de onderzoekers nog hoger dan de in de inventarisatie gebruikte voorlopige cijfers uit de begroting. Duidelijk is wel dat de toename voor een deel het gevolg is van de coronasteun aan gemeenten in 2020 en 2021.

Onnodig

De stijging van het aantal specifieke uitkeringen is volgens het Coelo behalve opmerkelijk ook onnodig. Uit de inventarisatie blijkt namelijk dat de verdeling van de grootste uitkering, de algemene uitkering uit het gemeentefonds, sterk samenhangt met de verdeling van de rest van de uitkeringen. ‘Het lijkt onnodig om zoveel verschillende, vaak complexe, verdeelstelsels te hanteren die tot uitkomsten leiden die grotendeels overeenkomen’, aldus de onderzoekers.