Bibliotheekvernieuwing

Niet alleen de verkopers van e-readers en e-books willen daar verandering in brengen, ook staatssecretaris Zijlstra van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wil dat. Hij bedacht het plan om vanuit Den Haag alle bibliotheken te verplichten veel meer e-books te kopen. Dan worden ze vanzelf meer geleend en gelezen, zo verwacht hij. Zijn plan is elk jaar 20 miljoen euro uit het gemeentefonds te halen en dat geld te gebruiken om e-books te kopen. Per saldo kost dat de bibliotheken dus 16 miljoen euro per jaar.

De bibliotheken willen dat natuurlijk niet. En de gemeenten, die de bibliotheken betalen, willen dat evenmin. Als ze wel zo veel geld aan e-books zouden willen uitgeven, dan zouden ze dat allang doen! Maar tot mijn stomme verbazing gaat zowel de Vereniging openbare bibliotheken als de Vereniging van Nederlandse Gemeenten toch akkoord met het plan van de staatssecretaris. Ze zijn het er dus mee eens dat de e-books voor taan centraal vanuit Den Haag worden geregeld, en ze zijn het ermee eens dat ze daar 16 miljoen euro per jaar extra voor betalen. Ze lijken helemaal gek geworden. Waarom stemmen ze in met dat plan?

De VNG heeft daar wel een overweging bij. De VNG wil dat de staatssecretaris de servicekosten van de landelijke infrastructuur van bibliotheken blijft dragen na afloop van het ‘Bibliotheekcharter 2010-2012’. De staatssecretaris had blijkbaar gedreigd die kosten niet meer te dragen als de gemeenten niet zouden instemmen met zijn e-bookplan. En de Vereniging openbare bibliotheken heeft daar een soortgelijke overweging voor.

De Vob wil dat de staats secretaris 18 miljoen euro blijft uit geven voor bibliotheekvernieuwing. Van dat geld wordt de gezamenlijke ‘digitale bibliotheek’ betaald. De staatssecretaris had blijkbaar gedreigd die kosten niet meer te dragen als de bibliotheken niet zouden instemmen met zijn e-bookplan. De Vob heeft de bibliotheken ook aangeraden niet te protesteren als de gemeenten de korting van 16 miljoen euro doorbelasten aan de bibliotheken. Sommige bibliotheek filialen worden dus gesloten, andere filialen gaan eerder dicht, en ze hebben allemaal minder boeken, in ruil voor extra e-books waar geen vraag naar is. Chantage is een groot woord, dus laten we zeggen dat beide belangenverenigingen zijn gezwicht voor druk en dreigementen van de staatssecretaris. Wat zou u doen? Zou u de keus accepteren tussen de kogel en de galg? En zou u dan de minst pijnlijke methode kiezen, of zou u tegenspartelen zo hard en zo lang u kunt?